Kciuk narciarza – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja
Po kolanie skoczka i łokciu tenisisty przyszedł czas na kolejny sportowy problem. Kciuk narciarza to kontuzja będąca nie tylko domeną zimowych sportowców, ale i bramkarzy w grach zespołowych. Pozornie banalny problem uszkodzenia niewielkiej struktury może mieć spory wpływ na poziom mobilności i całkowitej sprawności. W niniejszym tekście prezentujemy, na czym polega ten model urazu i w jaki sposób fizjoterapia może przyczynić się do przeciwdziałania jego następstwom.
Kciuk narciarza: Przyczyny nabytej kontuzji
Przyczyną omawianego problemu jest uszkodzenie więzadła łokciowego w stawie śródręczno-paliczkowym kciuka. Uraz w większości przypadków jest efektem działania sił zewnętrznych, a sam mechanizm kontuzji zwykle polega na nadmiernym obciążeniu kciuka poprzez odciągnięcie go od pozostałej części dłoni. Wspomniane więzadło przyczynia się do zachowania prawidłowego ułożenia kciuka w trakcie wykonywania czynności kombinowanych (np. chwytanie, szczypanie). Co więcej, wraz z więzadłem promieniowym umożliwia kciukowi ochronę przed nadmierną szpotawością i koślawością. Potocznie kontuzja określana jest mianem kciuka bramkarskiego lub narciarskiego. W rzeczywistości to całkiem popularny problem u zawodników innych dyscyplin. Uraz więzadła śródręczno-paliczkowego kciuka jest także domeną pasjonatów trójboju siłowego, hokeistów, piłkarzy ręcznych, koszykarzy, a nawet kierowców rajdowych. Można więc przyjąć za dość powszechny model kontuzji wśród osób trenujących.
Kciuk narciarza: Objawy kontuzji
Głównym objawem kciuka narciarza są silne dolegliwości bólowe, które zlokalizowane są w miejscu powstałego urazu. Podstawa kciuka wraz z przestrzenią pomiędzy nim i palcem wskazującym jest objęta stopniowo narastającym obrzękiem. Model urazu zazwyczaj zwykle przypomina stłuczenie. Obolałe miejsce odznacza się znacznym zasinieniem oraz wspomnianym spadkiem siły mięśniowej. Następstwem jest upośledzenie zdolności wykonywania ruchów chwytnych i szczypcowych, co może mieć przełożenie na utrudnienie wykonywania niektórych czynności dnia codziennego (np. trzymanie długopisu lub telefonu, odkręcenie słoika albo otworzenie drzwi za pomocą klucza). W dalszej perspektywie może dojść do całkowitego ograniczenia możliwości ruchowych z utrzymującym się stanem zapalnym. Z czasem zasięg bólu ulega postępującemu powiększeniu i może zacząć obejmować sąsiednie struktury (np. nadgarstek).
Podstawą rozpoznania pacjenta jest oczywiście fachowa diagnostyka przeprowadzona przez lekarza lub fizjoterapeutę. Za punkt wyjścia powinno posłużyć zdjęcie RTG., które umożliwi kierunek dalszych badań manualnych i testów funkcjonalnych. Oprócz tego warto będzie zainteresować się ruchomością samego stawu śródręczno-paliczkowego kciuka. Analiza jego funkcjonalności może umożliwić określenie stopnia uszkodzenia. Próba przesunięcia kciuka w kierunku dopromieniowym powinna być porównana ze zdrową stroną. Odchylenie rzędu 10 – 20 stopni wskazuje jedynie na częściowe zerwanie ciągłości więzadła. W przypadku większej wartości mówi się o zerwaniu całkowitym tzw. uszkodzeniu Stenera.
Kciuk narciarza: Leczenie i rehabilitacja
Skrajne przypadki uszkodzeń stawu śródręczno-paliczkowego kciuka wymagają interwencji chirurgicznej, która polega na ponownym przytwierdzeniu więzadła w pierwotne miejsce lub połączeniu jego rozerwanych kikutów. Zabieg powinien zostać przeprowadzony w ciągu 2 tygodni po przebytym urazie. Późniejszy czas może mieć istotne znaczenie w procesie pooperacyjnej regeneracji, a także dla efektów rehabilitacji. Fizjoterapia jest zazwyczaj wprowadzana po okresie 6 tygodni od zabiegu. Przez cały ten czas kciuk pozostaje w unieruchomieniu, najczęściej w zabezpieczeniu łuską ortopedyczną (orteza kciuka).
Sama rehabilitacja ortopedyczna kciuka narciarza jest ukierunkowana na odbudowę utraconej siły i masy mięśniowej, przeciwdziałanie obecnej sztywności stawowej, a przede wszystkim odnowę pełnej funkcjonalności połączenia ruchowego. Fundamentem są oczywiście ćwiczenia ruchowe, kształtowanie funkcji wymagających aktywności chwytnej i szczypcowej, które będą umożliwiały pacjentowi właściwe wykonywanie czynności dnia codziennego. Dużą rolę odgrywają aktywności z piłeczkami sensomotorycznymi, dostarczającymi mięśniom dodatkowej ilości bodźców, które mają istotny wpływ na stopniowy powrót do pełnej funkcjonalności kciuka.
Uzupełnieniem aktywności ruchowych jest kinesiology taping mogący wspomagać staw w wykonywanych ćwiczeniach i ułatwiać proces odbudowy siły mięśniowej. Wspiera mikrokrążenie tkankowe, może być wykorzystany do ograniczenia narastającego obrzęku. Odpowiednia aplikacja plastrów przyczynia się do redukcji odczuwanego bólu i nadaje stawom dynamiczną stabilizację. Dobrym dodatkiem do powyższej terapii są zabiegi z zakresu fizykoterapii. Najczęściej wykorzystanym elementem jest elektrostymulacja (EMS) osłabionych mięśni, która jest polecana jako wstęp do właściwego treningu ruchowego. Podobnie jak w innych przypadkach, tak samo w sytuacji kciuka narciarza należy dbać o systematykę samodzielnej autoterapii. Duże znaczenie w procesie rehabilitacji odgrywa zaangażowanie poszkodowanego. Odpowiednia motywacja i chęć pacjenta stanowi sporą część sukcesu wypracowanego wraz z fizjoterapeutą.
Jeśli problem kciuka narciarza dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
