Terapia powięziowa – czym jest i na czym polega?

Terapia powięziowa – czym jest i na czym polega?

Ostatni wpis na naszym blogu poświęciliśmy fascynującemu zagadnieniu dotyczącemu powięzi. Poznałeś już cechy charakterystyczne tej niezwykłej tkanki. Ze względu na to, że przenika przez wszystkie „zakamarki” naszego organizmu, to zdarza się, że zaburzenia w jej obrębie przyczyniają się do powstawania dolegliwości bólowych lub zaburzeń ruchomości w stawach. Dziś zastanowimy się, w jaki sposób i jakie terapie powięziowe mogą poprawić funkcjonowanie tkanki łącznej.

Na czym polega terapia powięziowa?

Na początku chcielibyśmy zwrócić uwagę na to, że mimo podobnego brzmienia, pojęcia: „masaż powięziowy”, „terapia powięziowa” czy „rozluźnianie mięśniowo-powięziowe” nie oznaczają dokładnie tego samego, chociaż w wielu sytuacjach są stosowane zamiennie.

Spośród wymienionych, najbardziej ogólnym stwierdzeniem jest terapia powięziowa, którą rozumiemy jako wszelkiego rodzaju techniki lub metody fizjoterapeutyczne (zarówno manualne, jak i wykorzystujące elementy autoterapii) wpływające na powięź. Przykłady tego typu działań to między innymi: masaż powięziowy, terapia punktów spustowych, Masaż Tkanek Głębokich, FDM, manipulacja powięzi według Stecco, rolowanie powięzi, Terapia Narzędziowa Tkanek Miękkich (IASTM). Jak widać metod pracy z zaburzeniami powięzi jest wiele. Jednak to, którą z nich wybierze terapeuta zależy tylko od niego. Większość z nich możemy nazwać również technikami rozluźniania mięśniowo-powięziowego, ponieważ mają za zadanie doprowadzić do uwolnienia sklejeń pomiędzy poszczególnymi warstwami powięzi, usprawnienia ślizgu między nimi, a tym samym do zwiększenia ruchomości tkanek układu ruchu, poprawy ukrwienia, a przede wszystkim do zniwelowania dolegliwości bólowych.

Pewnie zadajesz sobie pytanie, jak rozluźnić powięź, jeżeli to ona jest przyczyną dokuczliwych objawów. Ze względu na to, że każdy organizm reaguje inaczej i ma inne potrzeby, to odpowiedzi na to pytanie z pewnością udzieli Ci specjalista, po uprzednio przeprowadzonej rozmowie z Tobą oraz dokładnym badaniu i ocenie Twoich dolegliwości. Czego możesz się spodziewać, gdy od swojego fizjoterapeuty usłyszysz, że postępowanie lecznicze powinno być oparte na terapii powięziowej?

1. Największy udział w sesji terapeutycznej prawdopodobnie będą miały techniki manualne, takie jak na przykład masaż powięziowy lub elementy FDM. Polegają one na tym, że terapeuta przy pomocy swoich rąk, różnorodnych chwytów lub narzędzi i akcesoriów będzie poddawał tkankę powięziową manipulacji – głównie po to, aby poprawić ruchomość i ślizg między jej warstwami. Zdarza się, że tego typu metody sprawiają ból i dyskomfort, o czym z pewnością poinformuje Cię fizjoterapeuta przed zabiegiem.

2. Nawet jeśli w czasie Twojej wizyty w gabinecie, miejscowe zgrubienia i sklejenia powięzi zostaną manualnie uwolnione, to aby zachować ten efekt będziesz musiał zapewnić danej okolicy ruch. Najprościej mówiąc, oznacza to regularne ćwiczenia zalecone przez terapeutę oraz unikanie długotrwałych, jednostajnych pozycji, jak na przykład siedzenie przy biurku przez kilka godzin. Pomocna może okazać się również reedukacja postawy. W terapii powięziowej istotne jest zachowanie sylwetki niwelującej ryzyko przeciążeń układu mięśniowo-szkieletowego, ponieważ powięź zlokalizowana w miejscach, które często narażamy na działanie niekorzystnych sił reaguje zagęszczeniem, zmniejszeniem mobilności. To skutkuje jej niedostatecznym odżywieniem i ukrwieniem, a w konsekwencji pojawieniem się dolegliwości bólowych.

3. Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony, aby leczenie dysfunkcji powięziowych było skuteczne, jest dobre nawodnienie organizmu. Dlaczego? Ponieważ, powięź w większości składa się z wody. Tylko dobrze „nawilżona” tkanka łączna będzie w stanie spełniać swoje funkcje. Zapewni jej to dobrą mobilność i elastyczność, co przełoży się na mniejsze ryzyko pojawienia się sklejeń i zgrubień w jej obrębie.

Wskazania do masażu powięziowego

Masaż powięziowy jest jedną z manualnych form terapii tkanki łącznej – zresztą bardzo popularną i często stosowaną w gabinetach fizjoterapii. Może być z powodzeniem wykorzystywany w wielu zaburzeniach związanych z układem mięśniowo-szkieletowym. Najbardziej popularne wskazania do tego rodzaju postępowania fizjoterapeutycznego to między innymi:

• niespecyficzne zespoły bólowe kręgosłupa,
• łokieć tenisisty lub golfisty,
• rwa kulszowa,
• zespół cieśni nadgarstka,
• dolegliwości ze strony obręczy kończyny górnej, na przykład: zespół bolesnego barku, bark zamrożony,
• zmiany zwyrodnieniowe stawów,
• objawy o charakterze przeciążeniowym,
• urazy ortopedyczne,
• obecność punktów spustowych,
• ograniczony zakres ruchu w stawach, na przykład w wyniku przykurczy mięśniowych.

Pamiętaj, że ostateczną decyzję co do wyboru terapii podejmuje terapeuta, który Cię dokładnie zbada i zaplanuje odpowiednie leczenie. Nie każdy pacjent będzie się kwalifikował do omawianej, manualnej formy usprawniania układu mięśniowo-szkieletowego, nawet jeśli doświadcza jednego z wyżej wymienionych stanów chorobowych.

Czy istnieją jakieś skutki uboczne masażu powięziowego? Jeżeli fizjoterapeuta wykluczył występowanie przeciwwskazań do podjęcia terapii (o czym powiemy więcej w dalszej części artykułu) to zabiegi będą dla Ciebie zupełnie bezpieczne. Należy jednak mieć na uwadze, że każda metoda fizjoterapeutyczna dostarcza organizmowi nowe bodźce, które mają go stymulować między innymi do regeneracji. W związku z tym, przy początkowych sesjach terapeutycznych możesz doświadczać dyskomfortu, a w pierwszych dniach – nawet zaostrzenia Twoich objawów. Nie jest to jednak powód do niepokoju. Koniecznie zgłaszaj każde tego typu nasilenie osobie wykonującej zabieg – terapeuta powinien być świadomy wpływu masażu na funkcjonowanie i reagowanie Twojego ciała na nowe, dostarczane bodźce.

Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe – przeciwwskazania

Warto, abyś był świadomy przeciwwskazań terapii powięziowej. Są stany chorobowe, które obowiązkowo powinieneś zgłosić fizjoterapeucie podczas wywiadu. Od tego zależy bezpieczeństwo prowadzonego później postępowania rehabilitacyjnego. Tak naprawdę przeciwwskazania do rozluźniania mięśniowo-powięziowego pokrywają się z przeciwwskazaniami do masażu oraz innych terapii manualnych. Przed rozpoczęciem terapii należy powiedzieć specjaliście o:

• ostrych stanach zapalnych,
• chorobach nowotworowych,
• chorobach skóry,
• ranach i zaburzeniach ciągłości skóry,
• ciąży,
• gorączce,
• stanach zakrzepowo-zatorowych,
• zaburzeniach krzepnięcia krwi: skłonności do krwawień, siniaków, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych.

Mamy nadzieję, że udało się nam przybliżyć Ci skuteczne, fizjoterapeutyczne narzędzia, które wchodzą w skład metod rozluźniania mięśniowo-powięziowego. Wiesz już, jak rozluźnić powięź, jakie są przeciwwskazania terapii powięziowej, ale też poznałeś sytuacje, kiedy taka forma postępowania będzie dobrym rozwiązaniem Twojego problemu. Jeśli chciałbyś doświadczyć efektów takiego leczenia, to serdecznie zapraszamy do naszych gabinetów, gdzie doświadczeni terapeuci manualni przeprowadzą Cię przez skuteczny, kompleksowy program fizjoterapii oraz pomogą odzyskać funkcjonalność powięzi.

Źródła:

1. Stecco A, Stern R, Fantoni I, De Caro R, Stecco C. Fascial Disorders: Implications for Treatment. PM R. 2016 Feb;8(2):161-8. doi: 10.1016/j.pmrj.2015.06.006. Epub 2015 Jun 14. PMID: 26079868.
2. Schleip R., Findley T. W., Chaitow L., Huijing P. A.: Powięź. Badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.
3. Stecco L.: Manipulacja powięzi w zespołach bólowych układu ruchu. Wydawnictwo ODNOWA, Szczecin 2010.