Czym jest powięź i jaką pełni funkcję?

Umów wizytę 12 342 81 80

Spis treści:


Czym jest powięź i jaką pełni funkcję?

By Open Medical,
5
(2)

Niejednemu fizjoterapeucie wpadła w ręce książka autorstwa R. L. Schultza i R. Feitis o zagadkowym tytule: „Nieskończona Sieć”. Można by zastanawiać się o jaki rodzaj sieci chodzi. W końcu tyle ich znamy w otaczającej nas rzeczywistości – zarówno tej tworzonej przez człowieka, jak i tej naturalnej. Tym razem autorzy podjęli się próby opisania jednej z najbardziej fascynujących, zagadkowych i najpiękniejszych sieci istniejącej w przyrodzie, czyli powięzi. Dlaczego zechcieliśmy ją tak bardzo wyróżnić? Ponieważ to ona nadaje kształt naszemu ciału i spaja je w jedną całość. Czemu najpiękniejsza? Tego dowiesz się w dalszej lekturze dzisiejszego wpisu, w którym spróbujemy przybliżyć Wam temat powięzi: co to jest, gdzie się znajduje i jakie pełni zadania.

Powięź – co to takiego i gdzie się znajduje?

Chyba łatwiej będzie zacząć od drugiego pytania postawionego w powyższym podtytule. Gdzie znajdziesz powięź? Odpowiedź brzmi: wszędzie. Wszędzie w Twoim ciele. Dosłownie w każdym jego „zakamarku”. Oglądając ryciny i obrazki przedstawiające budowę organizmu człowieka, można odnieść wrażenie, że są to głównie pojedyncze narządy: osobno kości, osobno mięśnie i osobno wątroba i żołądek. Nic bardziej mylnego. Powięź, czyli tkanka łączna, jak sama nazwa wskazuje, łączy wszystko ze sobą w jedną całość. Wypełnia każdą wolną przestrzeń. Jest nieskończenie rozbudowaną siecią, przenikającą przez każdy element naszego ciała, wypełniając wszystkie wolne przestrzenie w nim. Innymi słowy, chcąc opisać podstawową funkcję powięzi językiem naukowym, powiedzielibyśmy, że odpowiada ona za ciągłość tkanki. Wszystkie komórki organizmu ludzkiego, narządy i tkanki są osadzone na bardzo skomplikowanym rusztowaniu, które nadaje kształt i formę naszemu ciału. Nic nie jest w stanie funkcjonować w odosobnieniu.

Chcąc ułatwić postępowanie naukowe i terapeutyczne związane z powięzią, naukowcy postanowili uporządkować terminologię z nią związaną i sztucznie wyodrębnili poszczególne typy, formy powięzi, takie jak powięź powierzchowna, głęboka, poprzeczna czy szeroka. Pamiętaj jednak, że nie są to osobne struktury, a uczestnicząc w fizjologii Twojego ciała – tworzą jedną całość. Do podziału tkanek powięziowych wrócimy w dalszej części tekstu. Wpierw chcielibyśmy uporządkować najważniejsze funkcje, jakie spełnia ta tkanka w organizmie człowieka. Oto najbardziej istotne z nich:

  • tak jak wcześniej wspomnieliśmy – nadaje kształt ciału i jego układom, łącząc je w jedną całość,
  • odgradza jedne organy od drugich oraz otacza je, pełniąc funkcję ochronną,
  • uczestniczy w wymianie substancji odżywczych między komórkami,
  • przenosi siły w układzie mięśniowym, czyli uczestniczy w prawidłowym przebiegu ruchu,
  • ułatwia ślizg między mięśniami i innymi tkankami, umożliwiając bezbolesny ruch w pełnym zakresie,
  • ochrania nerwy i naczynia, tworząc ich osłonki.

Niezwykła budowa powięzi

Specyficzna budowa powięzi nadaje jej właściwości umożliwiające spełnianie wyżej wymienionych funkcji. Tak jak zauważyli autorzy przytoczeni we wstępie niniejszego tekstu, tkanka ta przypomina wyglądem sieć – elastyczną, błyszczącą i mieniącą się kolorowymi refleksami. Tak jest przedstawiona na zdjęciach, które są wynikiem obrazowania endoskopowego w czasie operacji chirurgicznych. Filmy, które powstały podczas tego typu zabiegów przedstawiają również znaczenie dobrego nawodnienia tkanki dla dobrego spełniania swoich funkcji. Można zauważyć, że ta sieć jest „lepka i śliska”, dzięki czemu umożliwia płynny i swobodny ślizg oraz ruch między poszczególnymi elementami naszego ciała.

Gdybyśmy chcieli rozłożyć budowę powięzi na czynniki pierwsze, to wyróżnilibyśmy następujące składowe: komórki (regulują metabolizm tkanek), włókna (odpowiadają za właściwości mechaniczne) oraz macierz pozakomórkowa (warunkująca plastyczność tkanki).

Mięsień zapakowany w worek, czyli powięzi mięśniowe

W ostatnich latach powstało wiele teorii i koncepcji związanych ze światem powięzi. Poszczególni badacze przyjmują różne klasyfikacje i nazewnictwo tej tkanki. Można spotkać się z określeniami takimi jak: jednostka mięśniowo-powięziowa, powięzi mięśniowe, tkanka łączna – tak naprawdę chodzi o tę samą strukturę. Aby przybliżyć Ci pojęcia, z którymi najczęściej można się spotkać w rozmowach lub w lekturze różnych tekstów posłużymy się podziałem przyjętym przez Luigi Stecco.

Najbardziej zewnętrznie położoną tkankę nazywamy powięzią powierzchowną. Znajduje się na granicy tkanki tłuszczowej i skóry, przenikając je swoimi włóknami. W jej obrębie znajdziemy naczynia krwionośne i nerwy. Natomiast podstawowe zadanie, które pełni to ochrona mechaniczna, termiczna oraz umożliwianie ślizgu skóry nad tkankami położonymi głębiej.

Powięź głęboka tworzy pewien rodzaj błony grupującej mięśnie i otaczającej je. Z niej są uformowane łącznotkankowe pochewki nerwów, naczyń i ścięgien. Ochrania i wzmacnia struktury budujące stawy.

Zwykle kojarzymy tkankę powięziową z układem ruchu. Nie zapominajmy jednak, że znajdziemy ją również w otoczeniu narządów wewnętrznych, gdzie tworzy powięź trzewną.

Nazewnictwo elementów mięśniowo-powięziowych jest uzależnione również od ich lokalizacji. Taki podział ułatwia wzajemną komunikację między zespołem medycznym. Najczęściej spotkasz się z nazwami takimi jak:

  • powięź piersiowo-lędźwiowa (TLF) – duża struktura łącznotkankowa na grzbietowej części tułowia, pośredniczy w przekazywaniu ruchu z kończyn górnych przez tułów do kończyn dolnych, trwają badania oceniające jej znaczenie w pojawianiu się niespecyficznego bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
  • powięź biodrowa – pokrywa powierzchnię mięśnia biodrowego oraz lędźwiowego,
  • powięź szeroka – otacza i formuje struktury uda,
  • powięź poprzeczna – włóknista błona pokrywająca mięsień poprzeczny brzucha.

Gdybyśmy chcieli możliwie najkrótszym stwierdzeniem podsumować czym są powięzi mięśniowe to moglibyśmy powiedzieć, że są to „woreczki”, w które zapakowane są poszczególne mięśnie, ścięgna oraz inne struktury budujące ciało człowieka.

Badania nad znaczeniem powięzi w ciele człowieka wciąż trwają. Wiele pytań nadal pozostaje bez odpowiedzi, a najważniejsze z nich jest to, jak można wykorzystać naszą wiedzę, aby pomóc pacjentom zlikwidować dolegliwości bólowe i inne dysfunkcje uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie układu ruchu. Temat terapii powięziowej rozwiniemy w kolejnych wpisach na blogu.

Ze względu na to, że coraz częściej słyszy się o powięzi, a wiele metod wykorzystywanych przez fizjoterapeutów, a szczególnie terapeutów manualnych opiera się na tak zwanych technikach powięziowych, postanowiliśmy przybliżyć Ci najważniejsze informacje z nią związane. Mamy nadzieję, że teraz gdy terminy takie jak: powięzi mięśniowe, powięź szeroka, powięź poprzeczna lub powięź biodrowa nie są dla Ciebie obce, to Twoja współpraca z fizjoterapeutą będzie łatwiejsza. Naszym celem była również próba zafascynowania Cię niezwykłością i tajemniczością ludzkiego organizmu. Ciało człowieka jest piękne przez to, że cechuje je regularność i wzajemne uzupełnianie się. To właśnie powięź sprawia, że jedna część ciała zawsze będzie wpływać na drugą oraz to, że każda struktura w naszym organizmie uzupełnia jakąś inną. Nic nie działa w niezależności od pozostałych części organizmu. Niesamowite, prawda?

Źródła:

  • Guimberteau J. C., Armstrong C.: Architektura żywej powięzi człowieka. Pozakomórkowa matryca i komórki przedstawione przez endoskopię. SK Publishing UK, 2016.
  • Schleip R., Findley T. W., Chaitow L., Huijing P. A.: Powięź. Badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.
  • Stecco C.: Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. Wydawnictwo WSEiT, Poznań 2016.
  • Stecco L.: Manipulacja powięzi w zespołach bólowych układu ruchu. Wydawnictwo ODNOWA, Szczecin 2010.

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij gwiazdkę, aby dodać ocenę!

Średnia ocena 5 / 5. Liczba głosów: 2

Brak głosów do tej pory! Bądź pierwszym, który oceni ten artykuł.

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Śledź nas w mediach społecznościowych!