Stopa wydrążona – deformacja kończyn dolnych, która może dotknąć każdego
Na łamach naszego bloga parokrotnie poruszaliśmy temat problemów związanych ze zdrowie stóp. Po takich przypadłościach jak płaskostopie czy jałowa martwica kości piętowej przyszedł czas na wadę określaną mianem stopy wydrążonej. Czy istnieją skuteczne metody jej przeciwdziałania?
Czym jest stopa wydrążona?
Powyższym mianem określa się jedną z wad postawy ciała, która jak wskazuje sama nazwa, dotyczy kończyn dolnych. Wydrążona stopa w przeciwieństwie do bardziej popularnego płaskostopia nie powoduje zniesienia sklepienia poprzecznego lub podłużnego stopy. W tym przypadku problem dotyczy jego nadmiernego uniesienia w płaszczyźnie strzałkowej. Zdaniem specjalistów kąt znajdujący się pomiędzy osią kości piętowej a płaszczyzną podłoża wynosi ponad 25° – dla porównania w przypadku wspomnianego już wcześniej płaskostopia jego wartość osiąga mniej niż 10°.
Nadmierne wysklepienie stóp na jej środkowym odcinku (tj. pomiędzy głowami kości śródstopia a guzem piętowym) powoduje jej skrócenie oraz zwiększenie podbicia. Stopy wydrążone można podzielić na kilka postaci:
- przednią,
- tylną,
- mieszaną.
Niejednokrotnie wspomina się także o wydrążeniu połączonym z mniej lub bardziej rozwiniętą szpotawością tyłostopia.
Jakie są przyczyny i czynniki powstawania stopy wydrążonej?
Problem wydrążonej stopy w przeciwieństwie do innych wad stóp nie został aż tak dokładnie poznany, dlatego istnieje wiele teorii oraz przypuszczeń dotyczących rozwoju tej wady. Lekarze i fizjoterapeuci wspominają, że szczególne ryzyko deformacji dotyczy dzieci w wieku od 10 do 14 lat – plastyczny układ kostny, aktywny proces dojrzewania i ogrom zmian toczących się w organizmie sprzyja podatności na występowanie rozmaitych zniekształceń w obrębie sklepienia. Rodzice powinni zwracać uwagę na stopy dziecka, a pojawienie się jakichkolwiek oznak wskazujących na nieprawidłowości (np. ból, brak kontaktu z podłożem, przymusowe ustawienie w zgięciu) nie należy bagatelizować lecz skonsultować ze specjalistą.
Przyczyny powstawania wydrążonych stóp można podzielić na kilka grup. Na pierwszy plan wysuwają się przede wszystkim rozmaite nieprawidłowości o charakterze nerwowo-mięśniowym. Wśród nich wymienia się m.in. upośledzenie równowagi na drodze deformacji kręgosłupa (tzw. rozszczepu), mózgowe porażenie dziecięce, różne go rodzaju niedowłady spastyczne, choroby mięśni czy patologiczne zmiany w obrębie obwodowych struktur nerwowych.
Stopa wydrążona może rozwijać się w następstwie rozmaitych urazów czy uszkodzeń mechanicznych. Eksperci wskazują, że nadmierne zwiększenie sklepienia stóp może być wynikiem wadliwego zrostu kostnego (np. po złamaniu szyjki kości skokowej), uszkodzenia ścięgna mięśnia strzałkowego długiego, naruszenia struktury nerwu kulszowego przy interwencji lekarskiej (np. po wykonaniu zastrzyku) bądź nieprawidłowej korekcji chirurgicznej deformacji stopy o charakterze końsko-szpotawym. Co więcej, część oparzeń, urazów miażdżonych czy przykurczy mięśni głębokich (zwłaszcza podudzia) także sprzyja wydrążeniu stóp.
Poza wspomnianymi czynnikami stopa wydrążona może stanowić następstwo:
- nieprawidłowo dostosowanych, zbyt ciasnych butów i skarpet
- wrodzonych wad stóp, zwłaszcza o charakterze wspomnianej już stopy końsko-szpotawej – patologicznie zwiększone sklepienie jest jedną ze znamiennych cech tego rodzaju deformacji
- idiopatycznych czynników – wielokrotnie stopa wydrążona może rozwijać się bez uchwytnej i możliwej do zdiagnozowania przyczyny, często utożsamianej z nieprawidłowościami genetycznymi
Po jakich objawach rozpoznać stopę wydrążoną?
Patologiczne uniesienie wysklepienia stopy prowadzi do szeregu widocznych i odczuwalnych objawów. Najbardziej zauważalnym następstwem nadmiernego wydrążenia jest skrócenie długości stóp oraz podniesienie ich podbicia. Efektem jest przykurczenie rozcięgna podeszwowego stopy, a także mięśni z grupy krótkich zginaczy. Osoby borykające się z problemem wydrążonej stopy wskazują też na silne dolegliwości bólowe, które występują w obrębie punktów podparcia (tj. głów I i V kości śródstopia oraz guza piętowego).
Palce stóp znajdują się w charakterystycznym szponiastym ustawieniu. Silne i nadmiernie pozaginane palce stanowią następstwo skrócenia rozcięgna podeszwowego oraz zaburzeń w obrębie wspomnianych mięśni krótkich. Deformacja stopy powoduje znaczne pogorszenie efektywności naszego poruszania się, a także oddziałuje na zubożenie sprawności ruchowej. Informacją o problemach związanych z wydrążeniem są buty – przy patologicznym uniesieniu sklepienia podeszwy ulegają nierównomiernemu ścieraniu.
Na czym polega fizjoterapia stopy wydrążonej?
Proces rehabilitacji wydrążonych stóp ma charakter kompleksowy i stanowi połączenie wielu elementów fizjoterapii. Fundamentem są oczywiście ćwiczenia z zakresu gimnastyki korekcyjnej i ruchowej, których zadaniem jest przywrócenie odpowiednich warunków anatomiczno-funkcjonalnych. Fizjoterapeuci powinni skupić się na aktywnościach pozwalających na wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych, rozciągnięcie nadmiernie przykurczonych struktur i odzyskanie utraconej elastyczności rozcięgna podeszwowego. Dobrym uzupełnieniem dla postępowania rehabilitacyjnego są zabiegi fizykoterapeutyczne oraz indywidualnie dostosowane zaopatrzenie ortopedyczne – dobór buta korekcyjnego oraz specjalnych wkładek należy skonsultować z lekarzem prowadzącym lub fizjoterapeutą.
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami! Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
