Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) – przyczyny, objawy i rehabilitacja
Zdrowie dziecka stanowi oczko w głowie każdego rodzica, dlatego odpowiednia profilaktyka i opieka prawidłowego przebiegu ciąży stanowi bezwzględny przymus dla ograniczenia ryzyka rozwoju poważnych problemów. Jedną z najbardziej niebezpiecznych i ciężkich patologii w zakresie fizjoterapii dziecięcej jest mózgowe porażenie dziecięce – choroba prowadząca do szeregu zaburzeń i ograniczeń psychoruchowych, które mogą przyczynić się do trwałego inwalidztwa małego pacjenta.
Mózgowe porażenie dziecięce – przyczyny i czynniki ryzyka
Problem mózgowego porażenia dziecięcego jest najczęściej definiowany jako grupa trwałych zaburzeń rozwoju ruchu i postawy, powodujących ograniczenie czynności, które przypisuje się niepostępującym zakłóceniom, pojawiającym się w rozwoju mózgu płodu lub niemowlęcia. W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że MPD stanowi upośledzenie ruchowe ze współtowarzyszącymi zaburzeniami:
- sensorycznymi (czuciowymi),
- kognitywnymi (poznawczymi),
- behawioralnymi,
- percepcyjnymi,
- komunikacyjnymi.
Specjaliści z zakresu pediatrii i neurologii dziecięcej nie wskazują jednej konkretnej przyczyny dla rozwoju mózgowego porażenia dziecięcego. Przyjmuje się jednak, że czynniki ryzyka oddziałujące na prawidłowe kształtowanie się ośrodkowego układu nerwowego płodu można zakwalifikować do trzech podstawowych grup, które dzieli się w poniższy sposób:
- czynniki okresu ciąży – m.in. konflikt serologiczny, przewlekłe choroby i wady wrodzone matki, nieprawidłowa dieta w trakcie ciąży – papierosy, alkohol, niedożywienie, mutacje genetyczne, zatrucia ciążowe, niektóre typy infekcji – cytomegalia, toksoplazmoza.
- czynniki okresu okołoporodowego – problemy i patologie powodujące skomplikowanie przyjścia dziecka na świat, w tym również wcześniactwo.
- czynniki po porodowe – wszelkiego rodzaju zakażenia i infekcje systemu nerwowego, urazy mechaniczne, a także niektóre wady rozwojowe np. wodogłowie czy rozszczep kręgosłupa.
Niejednokrotnie przyjmuje się, że ciąża mnoga również stanowi poważy czynnik ryzyka rozwoju objawów o charakterze mózgowego porażenia dziecięcego.
Obraz kliniczny dziecka z MPD – objawy
Wczesne rozpoznanie symptomów wskazujących na MPD pozwala rodzicom i specjalistom na odpowiednio szybkie wprowadzenie rehabilitacji, która może efektywnie zahamować progresję choroby oraz zapobiec przed rozwojem niektórych dolegliwości. Niestety postawienie trafnej diagnozy w wieku niemowlęcym jest stosunkowo trudne, dlatego spora część odnotowywanych przypadków zostaje wykryta wówczas gdy dziecko ma już kilka lat. Wówczas o wiele łatwiej i precyzyjniej można określić wielkość oraz trwałość obecnych zaburzeń.
Głównym objawem mózgowego porażenia dziecięcego jest upośledzenie zdolności do wykonywanych ruchów i utrzymywania prawidłowej postawy ciała. Nieprawidłowości w sferze aktywności fizycznej dziecka są wyrażane porażeniem mięśniowym, asymetrycznym napięciem mięśni, niezbornością ruchową i upośledzeniem zdolności koordynacyjnych, ograniczeniami zakresu ruchu i deformacjami stawów, a także zniesieniem zdolności do wykonywania niektórych charakterystycznych odruchów dla danego wieku (np. brak umiejętności dziecka do przewracania się z brzucha na plecy świadczy, że zmiany o charakterze MPD pojawiły się już w piątym miesiącu życia!).
Zaburzenia o charakterze ruchowym to jednak nie wszystko. Dzieci borykające się z problemem mózgowego porażenia dziecięcego niejednokrotnie muszą mierzyć się z innymi zmianami patologicznymi, które w mniejszym bądź większym stopniu powodują upośledzenie prawidłowego funkcjonowania i obniżenie jakości życia. Wśród nich najczęściej występują:
- epilepsja,
- upośledzenie funkcjonowania narządów zmysłu,
- trudności w sferze behawioralno-poznawczej,
- problemy ze zrozumieniem, odczuwaniem i reagowaniem na emocje,
- zaburzenia wymowy (będące następstwem np. porażenia mięśni twarzy i języka),
- ograniczona lub uboga zdolność do komunikacji (mogąca być następstwem powyższego zaburzenia wymowy lub uszkodzenia ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za umiejętności porozumiewawcze),
- ograniczenie rozwoju intelektualnego.
Mózgowe porażenie dziecięce – rehabilitacja
Wielowymiarowy charakter objawów u dziecka z MPD wymaga od terapeuty kompleksowego podejścia, które w głównej mierze oparte jest na rehabilitacji neurologicznej oraz sensomotorycznej. W aspekcie narządu ruchu fizjoterapia wykorzystuje specjalne metody terapeutyczne (np. NDT Bobath) opierające się o odtwarzanie wzorców ruchowych i cyklu chodu, pracę nad dysproporcjami lub niską masą mięśniową oraz oddziaływanie ruchem na uszkodzoną tkankę mózgową.
Terapeuta stosując odpowiednie aktywności dostarcza organizmowi licznych bodźców, które stopniowo pozwalają na utrwalenie odbudowywanych funkcji i zdolności ruchowych. Niejednokrotnie rehabilitacja wykorzystuje dodatkowe zaopatrzenie ortopedyczne w postaci łusek, które pozwalają na uzyskanie odpowiedniej korekcji kończyn przy dużym zniekształceniu stawu i znacznych deficytach ruchowych. Oprócz tego terapeuci muszą zwrócić uwagę na pozostałe dolegliwości, które dotyczą układu oddechowego, trawienia, niekiedy i podstawowych czynności fizjologicznych. Wielochorobowy obraz dziecka z MPD wymaga od fizjoterapeutów holistycznego planu rehabilitacji, który będzie stopniowo realizowany i dostosowany indywidualnie do potrzeb młodego pacjenta.
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
