Płaskostopie poprzeczne i podłużne – jak leczyć?
Wadami postawy nazywamy wszelkie nieprawidłowości w obrębie narządu ruchu, które występują jednakowo u dzieci i dorosłych. Choć termin ten niewątpliwie kojarzy się z problemami dotyczącymi kręgosłupa, to w rzeczywistości odnosi do zaburzeń na całym ciele, w tym również płaskostopia.
Co nazywamy płaskostopiem?
Deformacja polegająca na patologicznym obniżeniu lub całkowitym zniesieniu fizjologicznego wysklepienia stopy jest fachowo określana mianem płaskostopia. Fizjoterapeuci i ortopedzi wyróżniają dwa modele spłaszczenia stóp:
- Płaskostopie podłużne – polegające na obniżeniu przyśrodkowego łuku stopy, co prowadzi do uzyskania pełnego kontaktu z podłożem
- Płaskostopie poprzeczne – związane z obniżeniem i spłaszczeniem sklepienia poprzecznego, które skutkuje znacznym poszerzeniem stopy oraz wyraźną utratą elastyczności.
Warto zaznaczyć, że prawidłowo uformowana stopa nie styka się całą powierzchnią z podłożem, lecz przy pomocy tzw. punktów podparcia. Pięta oraz głowy pierwszej i piątek kości śródstopia są elementami zapewniającymi kontakt stóp z gruntem, co umożliwia ciału prawidłową amortyzację działających sił podczas ruchu. Właściwie zbudowana i ukształtowana stopa jest fundamentem dla utrzymania stabilności w pozycji stojącej. Nietrudno domyślić się, że odstępstwa o charakterze płaskostopia poprzecznego lub podłużnego doprowadzą do utraty powyższych aspektów.
Jakie są przyczyny płaskostopia?
Wady stóp podobnie jak w przypadku innych zaburzeń związanych z prawidłową postawą ciała mogą rozwijać się w sposób trójtorowy. Fizjoterapeuci podkreślają, że w większości przypadków wady postawy są następstwem zaburzeń czynnościowych, strukturalnych i środowiskowych, które w mniejszym lub większym stopniu przenikają się i wzajemnie na siebie oddziałują. Do najczęściej odnotowywanych przyczyn obniżenia sklepienia stóp zalicza się:
- zaburzenia związane z funkcjonalnością i wydolnością struktur narządu ruchu (tj. mięśni, więzadeł, ścięgien, torebek stawowych) w tym wszelkiego rodzaju uszkodzenia,
- nadmierną masę ciała czy wyraźną otyłość, które powodują nadmierne obciążenie stóp,
- nieprawidłowo dopasowane obuwie z niewłaściwą wkładką oraz ciągłe chodzenie na wysokich obcasach.
Istnieją oczywiście przypadki idiopatycznego płaskostopia, które bez uchwytnej przyczyny (prawdopodobnie na drodze zmian genetycznych) powodują deformacje prawidłowej budowy stopy od momentu narodzin dziecka. Specjaliści wspominają tutaj o wrodzonej wiotkości więzadeł stóp, która wyraźnie sprzyja obniżeniu sklepienia. Warto dodać, że płaska stopa jest czymś naturalnym u dziecka! W trakcie rozwoju dzieci powoli zaczynają wzmacniać struktury mięśniowe, które wpływają na właściwe formowanie kształtu stopy. Jeżeli jednak po skończeniu 5. roku życia dziecięce stopy wciąż nie układają się prawidłowo w stosunku do podłoża, to wówczas bezzwłocznie należy rozpocząć proces rehabilitacji.
Płaskostopie – Objawy
Już wcześniej zostało wspomniane, że występowanie spłaszczonych stóp skutkuje zaburzeniami stabilności w pozycji stojącej oraz upośledza funkcje amortyzujące w trakcie chodu lub biegu. Nieprawidłowości te stanowią następstwo zaburzonej biomechaniki. To jednak nie wszystko. Utrzymujące się i nieleczone płaskostopie może powodować:
- niekomfortowe modzele i uciski,
- dolegliwości bólowe w obszarach podbicia,
- zwiększoną tendencję do rogowacenia podeszwy w okolicy śródstopia,
- uciążliwe pocenie się stóp, częstsze zmiany grzybicze czy zaburzenia krążenia,
- różnego rodzaju zmiany zwyrodnieniowe skutkujące innymi deformacjami np. haluksami,
- zaburzenia chodu i szybsze męczenie się stóp ze skłonnością do stawiania ich na zewnątrz,
- nadmierną tkliwość i wrażliwość połączoną z uczuciem pieczenia w trakcie fazy odbicia podczas ruchu.
Fizjoterapia w przypadku płaskostopia – jak leczyć?
Płaskostopie podobnie jak inne wady postawy należy korygować za pomocą fizjoterapii, która powinna być realizowana w formie ćwiczeń dobranych indywidualnie do potrzeb i możliwości pacjenta. Przed rozpoczęciem rehabilitacji niezbędne jest określenie modelu płaskostopia, co stanowi punkt wyjścia dla przygotowania odpowiednich aktywności. Najważniejszym elementem w gimnastyce stóp jest systematyka. Regularne wykonywanie ćwiczeń ukierunkowanych m.in. na wzmocnienie osłabionych struktur, rozciągnięcie przykurczonych elementów (m.in. ścięgna Achillesa) oraz przywrócenie odpowiedniej mobilności stawowej z biegiem czasu pozwoli na odzyskanie prawidłowych warunków anatomiczno-funkcjonalnych stóp. Czas trwania codziennego treningu powinien wynosić około 30 minut, choć ten czas może ulec zmianie w zależności od potrzeb pacjenta. Duże znaczenie odgrywają też samodzielne treningi w domu, które mogą różnic się od tych realizowanych podczas spotkań z fizjoterapeutą.
Proces leczenia płaskostopia poprzecznego lub podłużnego powinien charakteryzować się kompleksowym podejściem. Dlatego niejednokrotnie gimnastyka korekcyjna jest uzupełniania przez szereg innych narzędzi, które pozwolą zwiększyć efektywność pracy nad wyrównaniem występujących nieprawidłowości. W rehabilitacji płaskich stóp należy uwzględnić:
- masaż stóp dla detonizacji struktu,
- metodę dynamicznego plastrowania – kinesiotaping,
- aktywności odciążające pracę stóp (np. pływanie na basenie),
- zmianę dotychczasowego obuwia i zastosowanie prawidłowo dobranych wkładek ortopedycznych,
- trening chodzenia boso po zmiennym podłożu (np. dywan, piasek, trawa, specjalne maty sensoryczne z wypustkami).
Jeśli problem płaskostopia poprzecznego lub podłużnego dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
