Dyskopatia: szyjna, piersiowa i lędźwiowa – przyczyny, objawy, leczenie
Problem z „wypadnięciem dysku” nie jest niczym zaskakującym. Dyskopatia już od kilku dobrych lat coraz częściej zaczyna dotykać osób młodszych, które z uwagi na niewłaściwy tryb życia oraz niedbałe podejście do zasad zachowania prawidłowej postawy zwiększają ryzyko pojawienia się patologicznych zmian i nieprawidłowości w obrębie krążka międzykręgowego. Niniejszy tekst poświęcamy problemowi deformacji dyskopatycznych, a także przedstawienia roli fizjoterapeuty w trakcie procesu leczenia.
Próba zdefiniowania dyskopatii
Obecnie dyskopatia jest zaliczana do grona chorób cywilizacyjnych, które są nierozerwalnie związane z postępującym rozwojem technologicznym i zmianą dotychczasowego stylu życia człowieka. Ograniczona aktywność fizyczna, brak znajomości zasad prawidłowej ergonomii miejsca pracy przy biurku i nieumiejętność zachowania właściwej postawy ciała, długotrwałe utrzymywanie pozycji siedzącej to jedynie wierzchołek góry z czynnikami ryzyka, które sprzyjają pojawieniu się zmian dyskopatycznych i wynikających z tego dolegliwości.
Problem dyskopatii jest schorzeniem odnoszącym się do stanu krążków międzykręgowych (tzw. dysków). Elementy te zlokalizowane są pomiędzy trzonami sąsiadujących ze sobą kręgów. Krążki składają się z dwóch części – zewnętrznej (pierścień włóknisty) pełniącej rolę ochronną oraz wewnętrznej (jądro miażdżyste) zapewniającej odpowiedni stopień amortyzacji całego dysku podczas ruchu w kręgosłupie i przemieszczenia się wspomnianych trzonów. Ciało człowieka posiada 23 dyski międzykręgowe, które w zależności od odcinka kręgosłupa różnią się od siebie wysokością.
Co to jest dyskopatia?
Mianem dyskopatii określa się patologiczne zmiany krążka międzykręgowego, które w mniejszym bądź większym stopniu powodują zaburzenie stabilności jądra miażdżystego. Proces ten zwykle rozpoczyna się od powolnej degeneracji pierścienia włóknistego, która z biegiem czasu i współtowarzyszącymi czynnikami ryzyka ulega dalszemu postępowi. Choć większość przypadków rozpoczyna się od mniej lub bardziej uciążliwego bólu w obrębie pleców, to warto pamiętać, że takie dolegliwości mogą być efektem zupełnie innego problemu. Dlatego bez uprzedniego zdjęcia RTG trudno mówić o postawieniu jednoznacznej diagnozy.
Jakie są przyczyny rozwoju dyskopatii?
Zmiany dyskopatyczne są w większości przypadków spowodowane postępującym procesem starzenia się organizmu i współtowarzyszącymi mu zmianami zwyrodnieniowymi, które zazwyczaj w pierwszej kolejności odbijają się na zmniejszeniu stopnia uwodnienia jądra miażdżystego – wewnętrznej warstwy dysku międzykręgowego. Dehydratacja centralnej części krążka niejednokrotnie pojawia się znacznie wcześniej u osób o niskim poziomie aktywności fizycznej, a także długotrwałym przebywaniu w pozycji siedzącej. Dyski zostają poddane dużemu uciskowi, co mniej lub bardziej zwiększa ryzyko dyskopatii.
Do innych i równie istotnych czynników ryzyka należy zaliczyć:
- osłabione mięśnie odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
- słabe mięśnie brzucha i problemy z pracą przepony,
- niewłaściwa technika treningowa i złe wykonywanie ćwiczeń,
- nieprawidłowa postawa ciała w trakcie czynności dnia codziennego,
- nieprawidłowa postawa ciała podczas pracy przy biurku oraz źle zorganizowane (nieergonomiczne) stanowisko pracy,
- niewłaściwa dieta i brak składników odżywczych wspomagających kondycję struktur narządu ruchu,
- nieskorygowane problemy ze wzrokiem prowadzące do niewłaściwego ustawienia głowy.
Deformacja krążka międzykręgowego ma postępujący charakter. Proces ten jest długotrwały i wieloetapowy, który rozpoczyna się od zewnętrznej warstwy dysku i stopniowo przenosi się do jego wewnętrznych części, aby ostatecznie zaatakować miażdżyste jądro centralne.
Wyróżniamy następujące etapy powstawania dyskopatii:
- Uwypuklenie – osłabiona struktura zewnętrznego pierścienia włóknistego powoduje do zaburzenia stabilności jądra miażdżystego,
- Wypuklina – wnętrze osłabionego wcześniej pierścienia powoduje stopniowe uszkodzenia w jego wewnętrznej części, powodując większą niestabilność jądra,
- Przepuklina – wewnętrzne uszkodzenia powodują całkowitą niewydolność pierścienia, a w rezultacie przerwanie jego ciągłości. Całkowity brak stabilności dla jądra powoduje jego swobodne przemieszczanie się, co zwiększa ryzyko wydostania się na zewnątrz,
- Sekwestracja – jądro ulega ostatecznemu uszkodzeniu, a zniszczone fragmenty mogą przedostać się do wnętrza kanału kręgowego i powodować ucisk znajdujących się tam struktur.
Dyskopatia – objawy
Dominującym objawem podczas obecnej dyskopatii jest silny ból, który w większości przypadków związany jest z konkretną czynnością ruchową i ustawieniem ciała. Aktywność i pozycja mogą powodować przesunięcie niestabilnego jądra miażdżystego wewnątrz pierścienia, co powoduje drażnienie struktur przykręgosłupowych. Obecność objawów o podłożu neurologicznym jest niezwykle powszechne w przypadkach dyskopatii. Problemy z czuciem powierzchownym, spadek siły mięśniowej czy nieprzyjemne uczucie mimowolnych skurczów i drętwienia w obrębie kończyn dolnych często mogą na dobre upośledzić prawidłowe funkcjonowanie pacjenta w trakcie wykonywania codziennych czynności.
Rodzaje dyskopatii
Specjaliści z zakresu ortopedii i rehabilitacji zgodnie potwierdzają, że obraz kliniczny pacjenta jest ściśle powiązany z lokalizacją występującej przyczyny. Ogólne pojęcie jakim jest dyskopatia kręgosłupa można podzielić na konkretne rodzaje definiujące miejsce w obrębie kręgosłupa gdzie ona występuje: dyskopatia szyjna, dyskopatia piersiowa i dyskopatia lędźwiowa, odpowiadają segmentarnej budowie kręgosłupa, a poniżej prezentujemy ich krótką charakterystykę.
Dyskopatia szyjna
Najczęściej można ją rozpoznać po zwiększonej skłonności pacjenta do uczucia nudności i wymiotów. Wielokrotnie problem dyskopatii szyjnej może doprowadzić do silnie odczuwalnych zawrotów głowy, ograniczenia zakresu ruchu w obrębie odcinka szyjnego, a także wzmożoną tendencją do drętwienia kończyn. Nadmierne wysunięcie głowy w przód sprzyja osłabieniu mięśni karku, co zwiększa szansę na rozwój patologii w obrębie krążka międzykręgowego.
Dyskopatia piersiowa
Znamiennym manifestem dla dyskopatii tej części kręgosłupa są przede wszystkim silnie odczuwane dolegliwości bólowe w obrębie klatki piersiowej. Osoby chorujące na dyskopatię piersiową wielokrotnie skarżą się na problemy z oddychaniem, a nawet i występowanie bólu w trakcie wdechu lub wydechu. Niejednokrotnie ten model zmian dyskopatycznych powoduje mniejsze bądź większe zaburzenia czucia.
Dyskopatia lędźwiowa
Nikogo raczej nie zdziwi, że dyskopatia lędźwiowa stanowi największy odsetek zmian o tym charakterze. Do flagowych objawów tej postaci zalicza się przede wszystkim zwiększoną skłonność do uciążliwego i niekomfortowego mrowienia oraz drętwienia kończyn dolnych. Pacjenci wielokrotnie wspominają, że obecne dolegliwości bólowe ulegają wyraźnemu nasileniu podczas chodu, a ich osłabienie następuje w trakcie spoczynku (zwłaszcza leżenia). Bardziej zaawansowana dyskopatia odcinka lędźwiowego może doprowadzić m.in. do problemów z mimowolnym oddawaniem moczu lub kału, a nawet i zaburzenia czucia w okolicy krocza.
Dyskopatia – leczenie i rehabilitacja
Skrajne dolegliwości bólowe i powstała nadwrażliwość na ruch oraz palpację okolicy objętej zmianami dyskopatycznymi może w początkowym momencie uniemożliwić rozpoczęcie rehabilitacji. W przypadkach bardzo dużego napięcia mięśniowego pacjent może zdecydować się na uprzednie leczenie zachowawcze, które zwykle opiera się na farmakoterapii – użycie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i środków o właściwościach miorelaksacyjnych mogą okazać się sposobem na doraźne przeciwdziałanie obecnym symptomom.
Największą rolę w procesie leczenia dyskopatii odgrywa fizjoterapia. Jej zadaniem jest oczywiście przywrócenie prawidłowych warunków anatomiczno-funkcjonalnych u pacjenta. Terapeuta w trakcie stosowania odpowiednich technik mobilizacyjnych stara się przywrócić dysk międzykręgowy na właściwe miejsce (oczywiście w sytuacji, gdy przepuklina jest reponowalna). Nadmiernie napięte struktury ulegają postępującej detonizacji, a osłabione mięśnie (zwłaszcza okolicy pleców i pasm przykręgosłupowych) zostają poddane odpowiedniemu treningowi w celu wzmocnienia ich siły oraz poprawy wytrzymałości. Ruch i aktywność fizyczna stanowią podstawowe czynniki do normalizacji stanu poszkodowanego, sam proces terapeutyczny jest oczywiście dobierany indywidualnie do jego potrzeb i aktualnego obrazu klinicznego.
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
