Ostroga piętowa - przyczyny, objawy i leczenie choroby

Umów wizytę 12 342 81 80

Spis treści:


Ostroga piętowa – Przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja

By Open Medical,
4.3
(854)

Kość piętowa stanowi największą kość stępu, a także jeden z trzech punktów naszego podparcia. Dlatego też wszelkie dolegliwości bólowe w tym obszarze stanowią dość poważny problem dla naszego chodu, a co za tym idzie – naszego codziennego funkcjonowania. Jednym z najczęściej odnotowywanych problemów w obrębie tej struktury jest ostroga piętowa. W niniejszym tekście postanowiliśmy przyjrzeć się nieco bliżej tej przypadłości oraz pokazać sposoby przeciwdziałania jej.

Co to jest ostroga piętowa?

Ostroga piętowa to tak naprawdę mniejsza bądź większa narośl kostna, która powstaje na powierzchni kości piętowej. Jej obecność jest zwykle następstwem zmian zwyrodnieniowych w obrębie wyrostka przyśrodkowego guza piętowego wspomnianej kości, co w efekcie prowadzi do wytworzenia stanu zapalnego innej struktury. Mowa tu o rozcięgnie podeszwowym, stanowiącym kontynuację mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa. Obecność stanu zapalnego w połączeniu z kostną ostrogą prowadzi do skrócenia rozcięgna, co jednocześnie powoduje pogłębienie koślawości pięty. W sytuacji, gdy takie zmiany utrzymują się przez dłuższy czas, ostroga piętowa może w prosty sposób doprowadzić do zaburzenia prawidłowego napięcia mięśniowego skutkującego przykurczem, a to z kolei do wad stóp czy nawet całych kończyn dolnych. Anomalie o charakterze anatomiczno-funkcjonalnym stanowią prostą drogę do upośledzenia cyklu chodu oraz fizjologicznych wzorców ruchowych.

Etiologia – przyczyny ostrogi piętowej

Ostroga piętowa stanowi efekt długotrwałego, powtarzającego się drażnienia kości piętowej. W jaki sposób? Przyczyn może być tak naprawdę wiele i trudno ustalić jeden konkretny mechanizm powstawania stanu zapalnego rozcięgna podeszwy. W pierwszej kolejności należy wymienić nieprawidłowo dostosowane obuwie. Częste noszenie zbyt ciasnych butów, niewłaściwej wkładki oraz wysokich obcasów stwarza idealne warunki do rozwinięcia rzeczonej ostrogi. Innym i równie częstym czynnikiem ryzyka jest długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, co w połączeniu z nadmierną masą ciała jest swego rodzaju otwartymi drzwiami do zapalenia rozcięgna. Okazuje się jednak, że osoby ćwiczące także są narażone na problem ostrogi piętowej. Intensywny wysiłek fizyczny w formie biegania czy gry w tenisa ziemnego również może doprowadzić do zmian zapalnych i powstania wspomnianej już narośli kostnej na powierzchni guza piętowego. Skoro mowa o sporcie, mechaniczne urazy w obrębie pięty oraz niewłaściwa terapia dotychczas przebytych kontuzji także będą skutkować deformacjami kości piętowej, które z biegiem czasu doprowadzą do wytworzenia ostrogi. Oczywiście nie można też zapomnieć o fizjologicznych zmianach zwyrodnieniowych, które pojawiają się wraz z postępującym procesem starzenia się organizmu.

Objawy ostrogi piętowej – symptomy oraz diagnostyka problemu

Skrócenie rozcięgna podeszwowego i powstanie ostrogi piętowej nie są zmianami zagrażającymi naszemu życiu, co z pewnością uspokoi część czytelników. Nie należy jednak bagatelizować obecnego problemu, gdyż każdy stan odbiegający od ogólnie przyjętych norm należy określić mianem patologii. W przypadku ostrogi piętowej głównym objawem są dolegliwości bólowe, które choć początkowo są niewielkie i występują przede wszystkim w trakcie długiego obciążania pięty, z czasem i postępem samej deformacji zaczynają przechodzić w stan bólu spoczynkowego (tj. pojawiającego się nie tylko w trakcie ruchu). Ból zlokalizowany jest zwykle na środku, może mieć charakter punktowy lub pulsujący, niekiedy wręcz rozchodzący się na całą powierzchnię pięty. Pacjenci często opisują występujące dolegliwości jako palące lub piekące.

W praktyce stan długotrwałego bólu jest jednak czymś o wiele poważniejszym. Chorzy w pierwszych momentach zaczynają kompensować występujące dolegliwości, starając się przemieszczać w sposób odbiegający od normy. Nietrudno domyślić się, że takie postępowanie jest błędne. Początkowo może okazać się to dobrym rozwiązaniem, na dłuższą metę przyniesie więcej szkód niż pożytku. Dlaczego? Wyrobienie nowego, przeciwbólowego wzorca chodu zwykle nie ma nic wspólnego z ogólnie przyjętymi zasadami przemieszczania się. W efekcie następuje zaburzenie całego łańcucha kinematycznego, którym w tym przypadku jest cała kończyna dolna. To z kolei sprzyja wspomnianym już wcześniej wadom o charakterze funkcjonalnym i strukturalnym zarówno samych stóp, jak i kolan, a nawet kręgosłupa.

Dlatego też w przypadku ostrogi piętowej niewątpliwe znaczenie odgrywa prawidłowo przeprowadzona diagnostyka. Badanie obrazowe z wykorzystaniem RTG stanowi najrzetelniejszy sposób na wykazanie, czy na powierzchni kości piętowej zaczynają się pojawiać zmiany zwyrodnieniowe lub występuje ostroga. Innym narzędziem diagnostycznym jest badanie manualne (palpacyjne) przez samego ortopedę, które, rzecz jasna, nie jest tak precyzyjne, lecz stanowi dobrą alternatywę dla osób niemających możliwości skorzystania z dobrodziejstw techniki. W tym miejscu należy zaznaczyć, że diagnostyka pozwala też różnicować zapalenie rozcięgna podeszwowego z innymi przypadłościami, które mogą dawać podobny obraz kliniczny. Wśród nich należy wymienić niektóre choroby układowe (np. łuszczyca, RZS, zespół Reitera), zmiany zapalne w obrębie ścięgna Achillesa, a także chorobę Haglunda. W przypadku tej ostatniej trzeba wspomnieć, że również dochodzi do powstania deformacji o charakterze ostrogi, która jest efektem nieprawidłowego kształtu kości piętowej w punkcie przyczepu wspomnianego Achillesa. Ból w przypadku ostrogi Haglunda jest jednak zlokalizowany w tylnej części pięty, a nie centralnej jak w modelu związanym ze stanem zapalnym rozcięgna podeszwowego.

Ostroga piętowa – leczenie i rehabilitacja

Na samym początku należy zaznaczyć, że ostroga piętowa nie jest leczona operacyjnie. Przynajmniej nie w dobie dzisiejszego postępu techniki oraz obecnego stanu wiedzy fizjoterapeutów. Dlaczego? Biorąc pod uwagę biomechanikę pięta jest niezwykle istotnym punktem podparcia dla naszego ciała, a sam zabieg polega na częściowym przecięciu skróconego rozcięgna podeszwowego, w efekcie czego następuje znaczne zmniejszenie obciążenia jego przyczepów oraz spadek nadmiernego napięcia przykurczonych mięśni. Istnieje jednak duże ryzyko, że operacja doprowadzi do spłaszczenia podłużnego łuku stopy, a w konsekwencji dojdzie do rozwinięcia się podłużnego płaskostopia. W związku z tym leczenie operacyjne ostrogi piętowej wykorzystywane jest w skrajnych przypadkach, które są niezwykle oporne na typową terapię.

Typowa ostroga piętowa jest zwykle poddawana kompleksowej fizjoterapii, w której skład wchodzą zabiegi fizykalne oraz odpowiednie ćwiczenia kinezyterapeutyczne. W przypadku fizykoterapii największą skuteczność zapewnia zabieg z wykorzystaniem fali uderzeniowej (ang. shock wave therapy). Istota tego postępowania polega na zastosowaniu w problemowym miejscu fali mechanicznej, która oddziałuje na ekstero- i proprioceptory. Następstwem takiego działania jest powstanie licznych mikrouszkodzeń w błonach komórkowych, co jednocześnie prowadzi do ograniczonego odbierania i dalszego przekazywania informacji bólowej z układu nerwowego. To jednak nie koniec! Fala uderzeniowa pozwala też na zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśniowego, co również stanowi jeden z elementów analgetycznych właściwości SWT.

Rehabilitacja ostrogi piętowej może być dodatkowo uzupełniona innymi zabiegami fizykalnymi. Fizjoterapeuci bardzo często wykorzystują w praktyce ultradźwięki, pole magnetyczne, a także terapię skojarzoną polegającą na wprowadzeniu leku przeciwbólowego za pomocą prądu stałego, powszechnie określaną mianem jonoforezy. Dobre efekty może też przynieść wykorzystanie bodźców termicznych, co w przypadku ostrogi piętowej polega na wykonywaniu okładów z borowiny lub zimnych kompresów z lodu. W przypadku rehabilitacji ruchowej terapeuci będą skupieni na stopniowej reedukacji chodu, rozciągnięciu patologicznie napiętych struktur mięśniowych w obrębie stóp i łydek, a także korekcji niewłaściwego ustawienia kończyn dolnych oraz wyrównaniu położenia pięty, która znajduje się w pozycji nadmiernej koślawości.

Jak możemy zminimalizować ryzyko powstawania ostrogi piętowej

Kiedy znamy już mechanizm tworzenia stanu zapalnego oraz istotę samej ostrogi piętowej, możemy też samodzielnie zapobiegać sytuacjom sprzyjającym jej rozwojowi. Punktem wyjścia jest zmiana swojego dotychczasowego obuwia – wysokie obcasy i płaskie buty należy wymienić na takie, które posiadają delikatny wznos. Twarda podeszwa butów powinna być zastąpiona butami z bardziej miękkim podparciem dla naszych stóp, a dodatkowym wsparciem okażą się żelowe wkładki lub podpiętki ortopedyczne łagodzące występujące dolegliwości bólowe. Kolejnym krokiem jest ograniczenie przebywania w pozycji stojącej, a także zmniejszenie nadmiernej masy ciała. Prawidłowa waga wyeliminuje zbyt duże obciążenie naszych stóp, co pozwoli w znaczący sposób ograniczyć drażnienie naszych pięt i postęp choroby poprzez zahamowanie rozwoju narośli kostnej.

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij gwiazdkę, aby dodać ocenę!

Średnia ocena 4.3 / 5. Liczba głosów: 854

Brak głosów do tej pory! Bądź pierwszym, który oceni ten artykuł.

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Śledź nas w mediach społecznościowych!