Dysplazja stawu biodrowego - przyczyny, objawy, leczenie

Umów wizytę 12 342 81 80

Spis treści:


Dysplazja stawu biodrowego – wpływ problemu wieku niemowlęcego na sprawność w dorosłym życiu

By Open Medical,
3.6
(5)

W dzisiejszym artykule poruszymy temat dysplazji stawu biodrowego, który powinien znajdować się szczególnie w kręgu zainteresowania młodych rodziców. W naszej, europejskiej populacji ten typ wady wrodzonej dotyczy 3-4% narodzonych dzieci, stanowiąc zdecydowanie najczęstszą grupę ortopedycznych wad wrodzonych. W połączeniu z kilkoma innymi rodzajami (często współwystępującymi) dysfunkcji stawów biodrowych stanowią bardzo szeroki i powszechny problem medyczny. Na szczęście profilaktyczne badania oraz szybkie wprowadzenie odpowiedniego postępowania pozwalają z dużą skutecznością leczyć zarówno dysplazję, jak i inne formy niestabilności stawu biodrowego. Czy istnieje szansa na całkowite wyeliminowanie problemu? Jak dysplazja stawu biodrowego wpływa na sprawność w dorosłym życiu?

Czym jest dysplazja stawu biodrowego?

Tak jak wspomniano we wstępie, dysplazja stawu biodrowego to najczęstsza wada wrodzona układu kostnego. Często jest ona określana jako dysplazja rozwojowa stawów biodrowych, a nazwa sugeruje, że dysplazja może się rozwinąć również po urodzeniu. Funkcjonuje również nazwa DDH (Developmental Dislocation of the Hip ), którą określa się ogólną niestabilność stawu biodrowego. Ogólnie rzecz ujmując, problem polega na zniekształconej budowie stropu panewki stawowej (wrodzone zwichnięcie biodra) oraz zbyt dużej wiotkości lokalnych więzadeł i torebki stawowej (niestabilność biodra- DDH).

Przyczyny dysplazji stawu biodrowego

Przyczyn dysplazji doszukuje się w występowaniu kilku czynników predysponujących. Jednym z nich są uwarunkowania genetyczne, co przejawia się kilkukrotnie częstszym występowaniem tej wady w populacji europejskiej niż w innych regionach świata, np. Afryce. Różne formy niestabilności stawu biodrowego u dzieci mogą być również dziedziczone z pokolenia na pokolenie. Wystąpienie dysplazji stawu biodrowego jest ok. 12 razy bardziej prawdopodobne, gdy w rodzinie występowała ta wada. Genetyka odgrywa więc dużą rolę, ale nie jest bezpośrednią przyczyną dysplazji stawu biodrowego. Poniżej przykładowe statystyki:

  • jeżeli dziecko ma DDH, ryzyko posiadania kolejnego dziecka z tą wadą wynosi 6%;
  • jeżeli rodzic ma DDH, ryzyko posiadania dziecka z DDH wynosi 12%;
  • jeżeli rodzic i dziecko mają DDH, ryzyko urodzenia kolejnego dziecka z DDH wynosi 36%.

Istotne w powstawaniu dysplazji i innych form dysfunkcji biodra może być też ułożenie dziecka w macicy. Zaobserwowano, że dzieci ułożone w pozycji pośladkowej są bardziej predysponowane do dysplazji biodra, co ciekawe konkretnie lewego biodra. Ta jednostronna tendencja ma odwzorowanie w statystykach. Niemal 65% rozpoznanych dysplazji dotyczy stawu po lewej stronie. Oczywiście, zdarzają się także dysplazje obustronne.

Oprócz samego ułożenia dziecka w macicy, predysponować do dysplazji może też zbyt mała przestrzeń w łonie matki. Dlatego dysfunkcje i wady bioder częściej zdarzają się w ciążach mnogich, czy też u dzieci z dużą wagą urodzeniową. Co ciekawe, u dzieci z niską wagą urodzeniową wyraźnie rzadziej diagnozuje się różne formy dysplazji. Można również dopatrzeć się zależności w występowaniu innych wad układu ruchu, takich jak Kiss-syndrom, kręcz szyi i szpotawość stopy z dysfunkcjami stawu biodrowego.

Nie bez znaczenia wydaje się również wpływ hormonu relaksyny, produkowanego przez organizm kobiety szczególnie w trzecim trymestrze ciąży. Zadaniem relaksyny jest rozluźnienie więzadeł i torebek stawowych umożliwiając przejście dziecka przez kanał rodny. Hormon ten oddziałuje ponadto na elastyczność połączeń stawowych dziecka, co razem z innymi predyspozycjami może przyczynić się do rozwoju dysplazji biodra.

Zdarza się, że dysplazja/niestabilność wykształca się już po narodzinach dziecka. Zwichnięcie może przydarzyć się podczas ciężkiej akcji porodowej lub w wyniku niewłaściwego układania, noszenia i pielęgnacji dziecka w pierwszych tygodniach życia.

Objawy i obraz kliniczny dysplazji stawu biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego jest najczęściej wykrywana zaraz po narodzinach dziecka. Zdarzają się jednak przypadki przeoczone lub w których problem był nieznaczny jednak uległ pogłębieniu wraz z rozwojem i wzrostem dziecka. W takich sytuacjach wada może być trudna do rozpoznania, ponieważ nie ma wyraźnych objawów, takich jak na przykład ból.

W niektórych przypadkach dysfunkcji biodra obserwuje się asymetryczne ustawienie i długość kończyn. Często są to wyraźne różnice, zdarzają się jednak subtelne, takie które ciężko dostrzec niewprawionemu oku rodzica. Dodatkowo mogą występować ograniczenia ruchomości stawu i związany z tym dyskomfort. Dziecko może źle reagować na pewne ustawienia nóżki, które wywołują ból i/lub przeskok w stawie. Zwracać uwagę powinna także asymetria fałdów pośladkowych, która może, ale nie musi świadczyć o dysplazji biodra.

wrodzona dysplazja stawów biodrowych

Diagnostyka dysplazji stawu biodrowego

Wrodzona dysplazja stawu biodrowego może być trudna do zdiagnozowania. Wprawdzie znaczne dysfunkcje biodra są widoczne w pierwszych godzinach po narodzinach, jednak mniejsze zmiany – szczególnie jeśli są obustronne – czasami ulegają przeoczeniu. Dzieje się tak, ponieważ zaburzone jest porównanie obu stawów, które wyglądają na symetryczne. Stawy biodrowe mogą być całkowicie prawidłowo zbudowane, jednak może występować niewielka niestabilność nasilająca się wraz z dorastaniem dziecka. Dlatego też dzieci z pozornie zdrowymi bioderkami w pierwszych miesiącach życia, z opóźnieniem mogą mieć nasilenie dysfunkcji i ujawnienie się objawów. Drobniejsze zaburzenia funkcji stawu biodrowego, mogą być przyczyną rozmaitych problemów bólowych z wieloletnim opóźnieniem.

Podstawą do zdiagnozowania wady stawu biodrowego jest badanie pediatryczne, sprawdzające ruchomość oraz ewentualne „klikanie” biodra. Doświadczony pediatra nie przeoczy wyraźnych objawów przeskakiwania (Ortolaniego) i wyważania (Barlowa). Poszerzenie diagnostyki o badania obrazowe, czyli USG i ewentualne RTG stawów pozwala postawić ostateczną diagnozę i ocenić nasilenie oraz rodzaj dysfunkcji. Istnieje szczegółowy podział dysplazji uwzględniający różne typy i rodzaje problemów biodra.

Ważniejsza niż znajomość typów dysplazji jest świadomość młodych rodziców, jak ważna jest profilaktyczna diagnostyka bioder swoich pociech. Rekomenduje się kontrolną ocenę obrazu USG stawów biodrowych u dzieci ok. 6 tygodnia życia. Dotyczy to w szczególności dziewczynek oraz dzieci z grupy zwiększonego ryzyka (dysplazja występująca u rodziców, rodzeństwa, ciężki poród).

Leczenie dysplazji stawu biodrowego

Dobór postępowania w przypadku dysplazji stawu biodrowego jest zależny od rodzaju i nasilenia wady czy dysfunkcji oraz wieku dziecka. U niemowląt, najczęściej pierwszym wyborem jest leczenie zachowawcze, z zastosowaniem szerokiego pieluchowania lub specjalnych ortez, np. Szelek Pavlika. Ich zadaniem jest optymalne ustawienie elementów stawu biodrowego umożliwiające repozycję podwichniętego stawu. W tych warunkach, w okresie kilku do kilkunastu tygodni oczekuje się zmniejszenia elastyczności torebki stawowej, więzadeł oraz mięśni, a w konsekwencji tego uzyskania dobrego ustawienia głowy kości udowej w panewce.

Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi wystarczających efektów, a staw biodrowy nie poprawia swojego ustawienia, pozostaje dobór metody operacyjnej. Jej wybór zależny jest od stopnia niestabilności stawu, wieku dziecka i innych okoliczności. Zarówno dziecko poddane zabiegowi operacyjnego, jak i leczone zachowawczo wymagają precyzyjnej i cierpliwej rehabilitacji.

O ile prawdziwe dysplazje, z występującą wadliwą budową stawu, wymagają leczenia ortopedycznego, o tyle subtelniejsze dysfunkcje biodra mogą być korygowane precyzyjnymi ćwiczeniami oraz zabiegami manualnymi. Te techniki, podobnie jak wskazania do zabiegu repozycji, dobierane są indywidualnie, adekwatnie do wieku dziecka i rodzaju problemu.

Warto nadmienić, że szczególnie starsze dzieci z przeoczonymi dysfunkcjami stawów biodrowych, mogą wymagać pracy nad niemal całym ciałem. Konsekwencją długotrwałej dysfunkcji bioder mogą być zaburzenia krzywizn kręgosłupa oraz stawów obwodowych, co ma przełożenie na postawę ciała. Zależnie od nasilenia dysfunkcji i wieku dziecka, można korygować i trwale poprawiać ustawienie ciała w przestrzeni.

Życie dorosłe po dysplazji stawu biodrowego

Stosunkowo niewiele mówi się o wpływie dysfunkcji bioder w wieku dziecięcym na ogólną sprawność w wieku dorosłym. Jednymi z najczęstszych problemów ortopedycznych naszych czasów są zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowego oraz przeciążenia stawów kolanowych. Wiele z tych dolegliwości rozpoczyna się od pogorszonej funkcji stawów biodrowych. Brak ich dobrej stabilizacji i mobilności wymaga wykonania większej pracy w sąsiednich regionach ciała, czyli dolnych segmentach kręgosłupa i/lub stawach kolanowych. Przewlekłość takiego stanu rzeczy może przyczyniać się do powstawania zmian dyskopatycznych w kręgosłupie, przeciążenia lokalnych mięśni itp.

Oczywiście długotrwałe konsekwencje mogą obejmować niemal cały układ ruchu i powodować duże spektrum objawów, wykraczających poza rejon stawów biodrowych.

Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami! Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij gwiazdkę, aby dodać ocenę!

Średnia ocena 3.6 / 5. Liczba głosów: 5

Brak głosów do tej pory! Bądź pierwszym, który oceni ten artykuł.

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Śledź nas w mediach społecznościowych!