Mielopatia szyjna – czym jest? Diagnostyka i leczenie

Mielopatia szyjna – czym jest? Diagnostyka i leczenie

Zdarza się, że podczas rozmów z przedstawicielami zawodów medycznych pojawia się bariera komunikacyjna polegająca na niezrozumieniu specjalistycznego języka. Jednym z przykładów takiego medycznego terminu, który może utrudniać wzajemną komunikację jest mielopatia szyjna. Co kryje się za taką diagnozą? Czy jest ona groźna? Postaramy się w dzisiejszym tekście wyczerpująco odpowiedzieć na powyższe pytania. Ponadto omówimy objawy mielopatii szyjnej, metody jej diagnostyki oraz sposoby leczenia.

CZYM JEST MIELOPATIA SZYJNA?

Mielopatia kręgosłupa szyjnego jest najczęstszą postacią uszkodzenia rdzenia kręgowego u dorosłych. Niestety w większości przypadków jest stanem postępującym i wymaga starannie zaplanowanego leczenia specjalistycznego. Omawiane rozpoznanie oznacza ucisk na rdzeń kręgowy szyjny, który wywołuje dość charakterystyczne objawy i zaburzenia neurologiczne.

Na początek, spróbujmy wyobrazić sobie budowę odcinka szyjnego kręgosłupa. Jest to jego najbardziej ruchoma, a tym samym narażona na zwyrodnienia część. Każdy z siedmiu kręgów jest wyposażony w otwór kręgowy. Otwory te tworzą wspólnie kanał kręgowy, w którym umiejscowiony jest rdzeń. Ze względu na to, że jest to jedna z najważniejszych struktur umożliwiających nam normalne funkcjonowanie, musi być ona wyposażona w kilka systemów ochraniających przed uszkodzeniami. Rdzeń kręgowy jest otoczony oponami, płynem mózgowo-rdzeniowym, więzadłami spajającymi kręgi w jedną całość oraz tkanką kostną. Skoro tak duża ilość różnorodnych struktur anatomicznych bierze udział w ochronie przed urazami, to w jaki sposób dochodzi do ucisku na rdzeń kręgowy szyjny?

Najczęstsze przyczyny, które mogą prowadzić do mielopatii szyjnej i kompresji otaczających naczyń krwionośnych to zmiany zwyrodnieniowe kręgów i stawów międzykręgowych, osteofity, przepukliny krążków międzykręgowych, procesy zapalne, przerost i kostnienie więzadeł, niestabilność kręgosłupa, przemieszczenia kręgów, konsekwencje złamań, a także choroby o podłożu genetycznym (np. zespół Downa, zespół Ehlersa-Danlosa).

Powyżej wymienione czynniki prowadzą do ucisku na rdzeń kręgowy szyjny, a następnie do uszkodzenia neuronów. Może być to mechanizm na tle statycznym, a także dynamicznym, który obejmuje powtarzające się mikrourazy.

Objawy mielopatii szyjnej pojawiają się zwykle u osób w wieku 50-60 lat – częściej u mężczyzn (prawdopodobnie ze względu na większe narażenie zawodowe i środowiskowe). Przypuszcza się, że częstość występowania omawianej dysfunkcji będzie wzrastać wraz ze starzeniem się populacji oraz postępem medycyny i metod diagnozowania.

MIELOPATIA SZYJNA – OBJAWY NEUROLOGICZNE

Objawy neurologiczne mielopatii szyjnej stanowią dominującą grupę przy tym schorzeniu. Jest to zespół kliniczny, który wiąże się z zaburzeniami zarówno w obrębie kończyn górnych, jak i dolnych. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do problemów z układem moczowo-płciowym. Poniżej przedstawiamy objawy mielopatii szyjnej, które mogą wskazywać na tego rodzaju rozpoznanie. Są to między innymi:

• uczucie drętwienia w kończynach,
• zmniejszona zręczność rąk,
• trudności ze złapaniem równowagi i koordynacją ruchów podczas chodzenia,
• upadki,
• zaburzenia czucia dotyku, bólu, temperatury,
• osłabienie mięśni,
• utrata kontroli nad jelitami i pęcherzem moczowym, epizody niekontrolowanej utraty moczu i kału,
• dolegliwości bólowe w okolicy szyi.

Diagnoza mielopatii szyjnej opiera się o starannie przeprowadzony wywiad, ocenę objawów klinicznych, a także obrazowanie rezonansem magnetycznym. Warto zwrócić uwagę na to, że początkowe symptomy są bardzo subtelne, co często prowadzi do mylnych rozpoznań i opóźnienia postawienia trafnej diagnozy. Co ciekawe, najbardziej charakterystyczną cechą mielopatii szyjnej, wcale nie jest występowanie powyższych objawów, lecz ich postęp i progresja.

CZY UCISK NA RDZEŃ KRĘGOWY JEST GROŹNY?

Niestety – przewlekły ucisk rdzenia kręgowego i otaczających go naczyń krwionośnych nie oznacza nic dobrego. Stan ten mimo subtelności początkowych objawów może prowadzić do długoterminowej, znacznej niepełnosprawności oraz poważnych zaburzeń neurologicznych – jeżeli nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowany i poddany leczeniu.

Identyfikacja wczesnych symptomów i zapewnienie skutecznego leczenia przed wystąpieniem nieodwracalnego uszkodzenia rdzenia kręgowego ma kluczowe znaczenie dla utrzymania sprawności, a tym samym jakości życia. Przewlekły ucisk na rdzeń kręgowy szyjny prowadzi do niedokrwienia, a w konsekwencji uszkodzenia i późniejszej śmierci komórek nerwowych. Należy pamiętać, że rdzeń kręgowy charakteryzuje się znacznie ograniczonymi możliwościami regeneracji. Właśnie dlatego tak ważnym jest, aby szybko postawić trafną diagnozę i podjąć leczenie.

W większości naszych artykułów omawiamy dysfunkcje i choroby, które łatwo poddają się terapii zachowawczej i w pierwszej kolejności zaleca się fizjoterapię. Niestety, nie tym razem. Gdy mówimy o mielopatii szyjnej, ryzyko postępującego pogorszenia się objawów jest zbyt duże, więc specjaliści zalecają leczenie chirurgiczne – szczególnie w zaawansowanych przypadkach. Metoda leczenia operacyjnego zależy od lokalizacji i rozległości uszkodzenia oraz mechanizmu, który wywołał problem.

Postępowanie zachowawcze jest wyjątkowo rozważane u niektórych pacjentów z niepostępującymi objawami mielopatii oraz u osób, których stan zdrowia nie pozwala na bezpieczne przeprowadzenie operacji. Metody niezabiegowe obejmują indywidualnie dobrany i ściśle kontrolowany program fizjoterapii, unieruchomienie szyi oraz edukację w zakresie ryzykownych czynności. W ciągu całego procesu terapeutycznego należy czujnie obserwować, czy symptomy nie postępują.

Mimo wyzwań, które stawia diagnostyka i metody leczenia mielopatii szyjnej, postępy w świecie medycyny dają szansę na coraz skuteczniejsze rozwiązania, które pozwalają na uniknięcie trwałej niepełnosprawności. Świadomość objawów i ich regularne monitorowanie są kluczowe dla szybkiej interwencji, dlatego zachęcamy to tego, aby stale interesować się tematami związanymi ze zdrowiem 😊

Źródła:

1. Hejrati N., Moghaddamjou A., Marathe N., Fehlings M.G.: Degenerative Cervical Myelopathy: Towards a Personalized Approach. Can J Neurol Sci. 2022 Nov;49(6):729-740.
2. Marie-Hardy L., Pascal-Moussellard H.: Degenerative cervical myelopathy. Rev Neurol (Paris). 2021 May;177(5):490-497.
3. McCormick J.R., Sama A.J., Schiller N.C., Butler A.J., Donnally C.J.: Cervical Spondylotic Myelopathy: A Guide to Diagnosis and Management. J Am Board Fam Med. 2020 Mar-Apr;33(2):303-313.
4. Saunders L.M., Sandhu H.S., McBride L., Maniarasu V.S., Taylor S., et al.: Degenerative Cervical Myelopathy: An Overview. Cureus. 2023 Dec 12;15(12):e50387.