Dystrofia mięśniowa – rodzaje i objawy zaniku mięśni
Problemy mięśniowe stanowią dość dużą grupę problemów w dziedzinie szeroko rozumianej patologii. Schorzenia dotyczące pojedynczych, konkretnych mięśni są zazwyczaj przypadłościami wpisującymi się do grona chorób z zakresu ortopedii, chirurgii urazowej czy też reumatologii. Zupełnie inaczej jest w przypadku zaburzeń wiążących się kilkoma grupami, a niekiedy wręcz obejmującymi cały układ mięśniowy, które zwykle wiążą się z problemami o charakterze neurologicznym. Jednymi z najpopularniejszych przykładów są: postępująca dystrofia mięśniowa oraz miastenia – będące głównymi tematami niniejszego tekstu.
Dystrofia mięśniowa – przyczyny i objawy zaniku mięśni
Mianem dystrofii mięśniowej określa się grupę chorób zwyrodnieniowych, które wykazują przewlekły charakter. Choć ich etiologia po dziś dzień nie została poznana, to często przyjmuje się, że dystrofie stanowią efekt genetycznie uwarunkowanego zaburzenia o podłożu enzymatycznym. Problem rozwija się w głównej mierze u dzieci i młodzieży, ale odnotowuje się przypadki wśród osób dorosłych. Sam przebieg choroby ma powolne tempo i stosunkowo łagodny charakter.
Początek dystrofii mięśniowej polega na stopniowym osłabieniu siły mięśniowej. Objawia się postępującym i pierwotnie niezauważalnym zanikiem mięśni w obrębie obręczy barkowej lub miednicznej. Pierwszym, a zarazem znaczącym sygnałem dla pacjenta o ewentualnym przypuszczeniu pojawienia się zmian dystroficznych, jest pojawienie się znaczących trudności w trakcie chodu (specjaliści podkreślają, że zwykle występują one w trakcie wchodzenia/schodzenia po schodach), bądź utrudnionego unoszenia kończyn górnych (np. w trakcie czesania czy porannego przeciągania się). W bardziej rozwiniętych stanach dystrofii dochodzi do widocznego, obustronnego zaniku mięśni: barków, ramion, pośladków i ud. Postawa ciała w znaczący sposób dąży do ustawienia lordotycznego, a łopatki chorego przybierają skrzydłowate ustawienie.
Wspomnianym zmianom często towarzyszy tzw. łydka gnoma, polegająca na rzekomym przeroście mięśni łydek. Wówczas w miejscu zanikłej tkanki mięśniowej organizm rozwija duże ilości tkanki łącznej. Wspomniany już niedowład i zanik mięśni pośladkowych prowadzi do upośledzenia chodu (ten natomiast przybiera charakter „kaczkowaty”). Sam pacjent bardzo często ma problemy ze wstawaniem z pozycji leżącej. W klasyfikacji medycznej wyróżnia się trzy zasadnicze postaci dystrofii mięśniowej:
- Twarzowo – łopatkowo – ramieniową – ujawniającą się zazwyczaj między 20, a 30 rokiem życia; ma łagodny i niezwykle powolny przebieg, zwykle rozpoczyna się od zaniku mięśni twarzy oraz obręczy barkowej
- Obręczowo – kończynowa – rozwija się bez względu na wieku, ma powolne tempo przebiegu; swój początek ma w obrębie miednicy lub pasma barkowego i później rozwija się wstępująco bądź zstępująco
- Rzekomoprzerostowa Duchenne’a – ten model dystrofii mięśniowej rozwija się przede wszystkim u chłopców między 2, a 6 rokiem życie; charakteryzuje się bardzo intensywnym przebiegiem i może szybko doprowadzić do inwalidztwa. Jest to spowodowane wspomnianym już wcześniej nadmiarem tkanki łącznej w stosunku do utraconej tkanki mięśniowej.
Leczenie dystrofii mięśniowych – fizjoterapia
Dystrofia mięśniowa jest nieuleczalną chorobą, dlatego też terapia pacjentów stanowi niezwykle trudne zadanie na całe życie. Kluczową rolę odgrywa tu rehabilitacja ruchowa wraz z zaopatrzeniem ortopedycznym, które mają na celu pomóc poszkodowanym w codziennym funkcjonowaniu oraz ułatwić akceptację własnych ograniczeń. Częstym wsparciem dla chorych i rodzin są także zajęcia z terapeutą zajęciowym lub psychologiem.
Istotą fizjoterapii w przypadku dystrofii mięśniowej jest przeciwdziałanie uciążliwym przykurczom oraz dążenie do ograniczenia nadmiernego napięcia mięśniowego. W początkowych stadiach choroby, gdy deficyty ruchowe są jeszcze niewielkie, pacjenci samodzielnie wykonują odpowiednie ćwiczenia z zakresu gimnastyki korekcyjnej i usprawniania, które umożliwią utrzymanie prawidłowej ruchomości w stawach. Wraz z biegiem czasu, a co za tym idzie i postępem choroby, stretching jest wykonywany przez terapeutę. W przypadku dystrofii mięśniowej niezwykle istotne znaczenie ma zaangażowanie rodziny chorego w sam proces leczenia. Fizjoterapeuta powinien poinstruować bliskich poszkodowanego w tym zakresie, a także przedstawić im proste techniki relaksacyjne, które będą mogli wykorzystać w ramach domowej rehabilitacji.
Duże znaczenie u osób z dystrofią odgrywa już sprzęt ortopedyczny. Łuski korekcyjne, szyny, gorsety czy wózki inwalidzkie umożliwią chorym sprawniejsze funkcjonowanie w otoczeniu. To także jeden ze sposobów na utrzymanie niezależności chorego (np. przy korzystaniu z toalety) oraz pomoc w wykonywaniu codziennych czynności. Fizjoterapeuci mają za zadanie odpowiednio poinstruować pacjentów i ich rodziny w kontekście korzystania oraz obsługi danego przyrządu.
Do innych zadań fizjoterapeuty będzie należeć m.in.:
- nauka prawidłowego oddychania i terapia oddechowa
- drenaż ułożeniowy i ograniczenie ryzyka rozwoju odleżyn
- korekcja postawy i przeciwdziałanie zaburzeniom liniowości struktur
- ścisła współpraca z lekarzami innych specjalizacji np. gastrenterologiem, logopedą czy psychologiem w celu zapewnia choremu kompleksowej opieki na wielu płaszczyznach
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
