Ciasnota podbarkowa – źródła, objawy i leczenie
Ciasnota podbarkowa to jedna z najczęstszych dysfunkcji stawu ramiennego, a jej obecność może wywoływać wiele uporczywych objawów. Intensywny ból oraz ograniczenie ruchomości stawu związane są z mechanicznym drażnieniem tkanek miękkich zlokalizowanych pomiędzy głową kości ramiennej i wyrostkiem barkowym łopatki. Ciasnota podbarkowa może rozwijać się zarówno u sportowców, jak i pracowników fizycznych lub biurowych, natomiast u osób starszych częściej związana jest ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu.
Ciasnota podbarkowa – przyczyny
Ciasnota podbarkowa zwana jest również zespołem ciasnoty podbarkowej (z ang. subacromial impingement syndrome SIS). Polega ona na przewlekłym lub nawracającym zapaleniu struktur anatomicznych znajdujących się w przestrzeni podbarkowej. Mowa o ścięgnach mięśni stożka rotatorów, lokalnych więzadłach, torebce stawowej oraz kaletce podbarkowej. Wymienione elementy stawu wymagają odpowiednich warunków oraz przestrzeni, aby swobodnie i bezpiecznie pełnić swoje funkcje.
W warunkach fizjologicznych przestrzeń pomiędzy wyrostkiem barkowym, a głową kości ramiennej wynosi ok 1.0–1.5 cm. Jeżeli ten wymiar ulega zmniejszeniu, np. w wyniku postępujących zmian zwyrodnieniowych, pogorszeniu może ulegać zarówno ślizg, jak i odżywianie tkanek przebiegających w przestrzeni podbarkowej. Często nawracające lub przewlekłe stany zapalne okolicznych tkanek, prowadzą do ich szybszego „zużycia” przysparzając przy tym dolegliwości bólowych.
Ilość możliwych przyczyn wystąpienia ciasnoty podbarkowej jest długa, jednak kluczowymi czynnikami predysponującymi są:
- zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo–obojczykowego,
- zaburzenia kinematyki łopatki i stawu ramiennego,
- przebyte urazy okolicy barku,
- ciężki wysiłek fizyczny lub niepoprawne wykonywanie aktywności sportowych,
- nieprawidłowe ustawienie głowy kości ramiennej wywołane dysfunkcją mięśni stożka rotatorów np. przy niestabilności stawu,
- różnego rodzaju zaburzenia postawy.
Wśród mniej oczywistych, ale często istotnych czynników predysponujących warto wymienić przewlekłe dysfunkcji szyjnego i szyjno-piersiowego odcinka kręgosłupa. Nie bez znaczenia są również współistniejące choroby układowe, oraz dysfunkcje narządów wewnętrznych.
Objawy zespołu cieśni podbarkowej
Najczęstszym objawem ciasnoty podbarkowej jest ból w okolicy barku, często promieniujący do przodu i boku ramienia, a czasami również do przedramienia. Dolegliwości mogą mieć ostry charakter, a ich nasilenie obserwuje się zależnie od pozycji i ruchu wykonywanego w stawie ramiennym. Często jednak ciasnota podbarkowa rozwija się powoli i bez objawowo, a pierwsze objawy są często opisywane przez pacjentów jako dyskomfort i sztywność okolicy barku. W okresie zaostrzenia objawów może pojawiać się ból nocny, utrudniający znalezienie wygodnej pozycji do snu.
Problematycznymi i ograniczonymi ruchami są najczęściej odwodzenie oraz rotacja zewnętrzna i/lub wewnętrzna, czyli te wymagane np. do uczesania włosów, czy też wykonywania prac rękoma nad głową. Ból może nasilać się również podczas dłuższej pracy przy komputerze lub prowadzenia samochodu.
Osoby uprawiające dyscypliny takie jak siatkówka, sporty walki, sporty siłowe lub sporty z elementami rzucania, mogą mieć znaczne problemy podczas tych aktywności.
Jak w wielu innych przypadłościach układu ruchu również ciasnota podbarkowa może mieć indywidualny przebieg, zarówno jeżeli mowa o objawach, jak i ograniczeniu funkcji stawu. Różny jest także czas i częstotliwość nawrotów objawów, ale wiadomo, że odpowiednie leczenie, rehabilitacja i profilaktyka potrafią znacznie skrócić okres dolegliwości, jak i zapobiegać ich nawrotom.
Przewlekła i nieleczona ciasnota podbarkowa może doprowadzić do trwałych uszkodzeń lokalnych ścięgien mięśni (z ich zerwaniem włącznie), jak i innych tkanek okolicy. Wczesne i precyzyjne zdiagnozowanie rozwijającej się ciasnoty pozwala na spowolnienie, a nawet zatrzymanie rozwoju dysfunkcji.
Ciasnota podbarkowa – diagnostyka
Zespół ciasnoty podbarkowej diagnozuje się na podstawie badania manualnego okolicy obręczy barkowej, odcinka szyjnego kręgosłupa i często innych regionów ciała. Przydatne są testy ortopedyczne mogące sugerować rodzaj dysfunkcji barku oraz źródło bólu. Bardzo istotny jest precyzyjny wywiad uwzględniający m.in. wykonywany zawód, uprawiane aktywności, przebyte urazy czy też choroby współtowarzyszące.
Dopełnieniem i potwierdzeniem diagnozy są badania obrazowe takie jak ultrasonografia, rezonans magnetyczny, a czasami również RTG. Najcenniejsze dla postawienia ostatecznej diagnozy i zaplanowania leczenia jest połączenie informacji uzyskanych w badaniach obrazowych ze stanem funkcjonalnym pacjenta.
Leczenie ciasnoty podbarkowej
Podstawowe postępowanie w potwierdzonej ciasnocie podbarkowej powinno zakładać leczenie ortopedyczne oraz rehabilitacyjne. Zależnie od zaawansowania problemu, nasilenia dolegliwości i kilku innych czynników, lekarz ortopeda ma do dyspozycji środki farmakologiczne i różnego rodzaju iniekcje stawowe. W zaawansowanych i przewlekłych stanach konieczne może być wykonanie zabiegu operacyjnego. Jego rodzaj i cel zależy od stopnia uszkodzeń lokalnych tkanek.
Niezależnie od etapu oraz stopnia zaawansowania ciasnoty podbarkowej, bardzo istotną częścią leczenia jest fizjoterapia. Zabiegi manualne mogą w znacznym stopniu zmniejszać dolegliwości bólowe, jak i poprawiać mobilność stawu ramiennego. Fizjoterapia dysponuje wieloma technikami oraz sposobami skutecznie poprawiającymi komfort pacjenta. Postępowanie fizjoterapeutyczne może być poszerzone o zabiegi fizykoterapii czy też kinezjotejping, które mogą wspomagać leczenie.
Kluczowe dla skutecznego pozbycia się problemu ciasnoty wydaje się być odpowiednia profilaktyka. Zarówno postępowanie ortopedyczne, jak i rehabilitacyjne rzadko dają trwałe rezultaty, najczęściej niwelując objawy lub opóźniając ich nawroty. Lepsze efekty daje leczenie uwzględniające poprawę codziennych nawyków ruchowych, czy też techniki i intensywności uprawianych sportów. Ważny jest również ogólny stan zdrowia pacjenta, dlatego kompleksowe podejście do problemu ciasnoty podbarkowej, może być niezbędne dla uzyskania efektów.
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami! Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
