Polineuropatia – Przyczyny, objawy i leczenie
Polineuropatia (zespoły wielonerwowe) to problem o charakterze neurologicznym, który może rozwijać się na tle zwyrodnieniowym lub zapalnym. Stan dotyczący uszkodzenia wielu nerwów czuciowych i ruchowych prowadzi do rozwoju szeregu uciążliwych dolegliwości. Te dolegliwości mogą na dłuższą metę doprowadzić do znacznego ograniczenia komfortu naszego życia. W tym tekście przedstawiamy istotę problemu jakim jest polineuropatia, a także przybliżamy znaczenie fizjoterapii w procesie jej leczenia.
Polineuropatia – Czym jest oraz jakie są jej przyczyny?
Punktem wyjścia do zrozumienia całego problemu jest termin neuropatii, który dotyczy uszkodzenia pojedynczego nerwu obwodowego. Łatwo więc domyślić się, że dosłowne tłumaczenie terminu polineuropatii oznacza uszkodzenie kilku nerwów obwodowych. Niejednokrotnie problem ten określa się mianem neuropatii obwodowej. Polineuropatia nie wybiera – praktycznie każdy człowiek może na nią zachorować. Bez względu na płeć, wiek, aktualny poziom aktywności fizycznej, czy rodzaj wykonywanego zawodu. Należy mieć jednak świadomość, że niektóre rodzaje polineuropatii mogą być charakterystyczne dla danych społeczności czy grup wiekowych (co tyczy się głównie problemów, które są uwarunkowane genetycznie).
Problem polineuropatii może mieć dwojaki charakter – wrodzony (zwany pierwotnym tj. uwarunkowany genetycznie i przekazywany z pokolenia na pokolenie) oraz nabyty (czyli wtórny – stanowiący zazwyczaj efekt działania czynnika zewnętrznego, zazwyczaj znanego lekarzowi i fizjoterapeutom). Znaczną część odnotowywanych przypadków stanowi druga grupa. Do najczęściej wskazywanych przyczyn wtórnych neuropatii obwodowych zalicza się:
- Choroby nowotworowe
- Choroby metaboliczne (np. cukrzyca, porfiria)
- Niektóre choroby zakaźne (np. błonica, czerwonka)
- Nadmierne spożywanie alkoholu i uszkodzenia wątroby
- Zaburzenia autoimmunologiczne (np. zespół Guillain-Barre)
- Niedobory dietetyczne (np. niedostatek witamin B1, B6, PP)
- Problemy naczyniowe (np. miażdżyca naczyń zaopatrujących nerwy)
- Stosowanie niektórych leków w terapii innych chorób (np. talidomid w trakcie leczenia szpiczaka mnogiego)
Polineuropatia – Objawy
Polineuropatia jest schorzeniem o podłożu neurologicznym, które polega na zwyrodnieniowym zajęciu wielu nerwów obwodowych. Obraz kliniczny pacjenta charakteryzuje się obecnością trzech konkretnych grup objawów:
- Ruchowych
- Czuciowych
- Wegetatywnych
Symptomy wskazujące na polineuropatię zazwyczaj występują symetrycznie i najczęściej dotyczą dystalnych części kończyn (tj. rąk, przedramion, stóp oraz goleni). Właśnie w tych obszarach ciała chorego następuje niedowład mięśni, który często może doprowadzić do ich całkowitego zaniku wraz ze zniesieniem odruchów głębokich. Zaburzenia sensoryczne (czuciowe) zwykle manifestują się w formie uciążliwego i promieniującego wzdłuż kończyn bólu. Pacjenci z polineuropatiami często skarżą się na odczuwanie parestezji (nieprzyjemnego uczucia drętwienia lub mrowienia). Występujące ubytki czucia określa się charakterystycznymi mianem „skarpetek i rękawiczek, co wynika ze znacznego ograniczenia zdolności czuciowych w obrębie rąk i stóp. Chorzy niejednokrotnie mogą wykazywać upośledzone odczuwanie bodźców cieplnych. Równie często stwierdza się znaczne dolegliwości bólowe podczas ucisku pni nerwowych. W przypadku ostatniej grupy objawów, wegetatywnych, pacjenci najczęściej borykają się ze zmianami troficznymi skóry i jej przydatków. W niektórych polineuropatiach mogą też występować zaburzenia potliwości oraz upośledzenie naczynioruchowe.
Leczenie polineuropatii – Jaka jest rola fizjoterapii?
Punktem wyjścia w procesie leczenia jest oczywiście ustalenie konkretnej przyczyny polineuropatii. Znalezienie dokładnego podłoża pozwala specjalistom na przygotowanie właściwego postępowania, które będzie ukierunkowane przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika wywołującego. Leczenie polineuropatii nie ma konkretnego schematu. Pacjenci borykający się z polineuropatią cukrzycową, czy kardiologiczną będą wymagali zupełnie innego podejścia aniżeli osoby będące ofiarami alkoholizmu, bądź zatrucia lekami farmaceutycznymi.
Wobec powyższego warto zadać sobie pytanie – jakie zadanie stoi przed fizjoterapeutami? Okazuje się, że mimo odmiennego podłoża rozwoju polineuropatii zespół towarzyszących jej objawów jest w znacznej części podobny. Dlatego też rehabilitacja pacjentów będzie ukierunkowana na złagodzenie występujących dolegliwości, a także poprawę komfortu chorych w trakcie codziennego funkcjonowania. W jej przypadku głównym elementem są ćwiczenia ruchowe oraz masaż kończyn (klasyczny i wirowy), które umożliwią przeciwdziałanie obecnemu niedowładowi i zapobieżenie przed ewentualnym ryzykiem zaniku mięśni. Fizjoterapeuci wykorzystują też w pracy z pacjentami antyprzykurczowe pozycje ułożeniowe, uczą ich chodu, niejednokrotnie decydują się na pracę na macie. Dobrym uzupełnieniem mogą być regularne treningi mięśni metodą EMS (tj. elektrostymulacji mięśni). Z uwagi na występujące zaburzenia czucia należy unikać zabiegów fizykoterapeutycznych, które bazują na bodźcach termicznych. Nagrzewanie i schładzanie może spowodować trwałe uszkodzenie tkanek z uwagi na upośledzone zmysły sensoryczne.
Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 80 bądź wyślij e-maila na adres info@openmedical.pl. Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę. Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!
