Nerwiak Mortona – przyczyny, objawy i leczenie
Czy zastanawiałeś się kiedyś jak to się dzieje, że dwie małe stopy są w stanie bezpiecznie przenosić ciężar ciała człowieka? Zawdzięczamy to bardzo złożonej i skomplikowanej budowie anatomicznej i mechanicznej stóp. Niestety przekłada się to również na możliwość wystąpienia wielu bolesnych zaburzeń. Jedną z takich uciążliwych dysfunkcji jest tzw. nerwiak Mortona (rzadziej nazywany „chorobą Mortona”). W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej jego przyczynom, objawom oraz metodom diagnostyki i leczenia, aby dostarczyć pełnego obrazu tego powszechnego, lecz często mylnie rozpoznawanego problemu zdrowotnego.
CZYM JEST I SKĄD SIĘ BIERZE NERWIAK MORTONA?
W żargonie medycznym ten charakterystyczny problem określany jest metatarsalgią Mortona. Należy on do grupy schorzeń uciskowych i został po raz pierwszy opisany w 1876 roku. Charakteryzuje się nagromadzeniem tkanki łącznej – zazwyczaj w okolicy drugiego lub trzeciego nerwu palców wspólnego. Częściej pojawia się u kobiet, co prawdopodobnie wynika z chodzenia na wysokim obcasie. Prowadzi to do przewlekłego napięcia i podrażnienia wyżej wymienionego nerwu, które kończą się jego zwłóknieniem i pogrubieniem.
OBJAWY METATARSALGII MORTONA
Symptomy świadczące o możliwości występowania nerwiaka Mortona to między innymi:
charakterystyczne, ostre dolegliwości bólowe, które przypominają pieczenie i palenie – zlokalizowane w regionie przodostopia,
zdarzające się czasem drętwienie i mrowienie w obrębie palców trzeciego i czwartego,
uczucie „kamyka w bucie”,
objawy nasilające się podczas stania i chodzenia (szczególnie w ciasnych butach lub na wysokim obcasie), a słabnące przy odpoczynku, masażu i zdjęciu obuwia,
w przypadku nieleczonego nerwiaka Mortona (o charakterze przewlekłym), ból jest stały – nawet w spoczynku i w nocy.
Diagnoza metatarsalgii Mortona jest stawiana na podstawie badania klinicznego obejmującego szczegółowy wywiad, palpację stopy oraz specyficzne testy. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do rozpoznania, złotym standardem diagnostycznym jest wykonanie rezonansu magnetycznego, który pozwala na zobrazowanie i identyfikację nerwiaka.
NERWIAK MORTONA – LECZENIE
Najważniejszym celem leczenia metatarsalgii Mortona jest wyeliminowanie bólu. Dopiero w kolejnym etapie dąży się do przywrócenia prawidłowej mechaniki we wszystkich stawach kończyny dolnej.
Wyróżniamy zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne. Działania nieoperacyjne obejmują stosowanie obuwia z szerokimi noskami o grubej podeszwie z dobrą amortyzacją oraz indywidualnie dobranych wkładek ortopedycznych zapewniających odciążenie przestrzeni między kośćmi śródstopia. Należy pamiętać o luźnym sznurowaniu butów. Fizjoterapeuci wykorzystują także techniki mobilizacyjne stawów stopy, elementy terapii tkanek miękkich prowadzące do rozluźnienia rozcięgna podeszwowego, ścięgna Achillesa oraz mięśni łydki, neuromobilizacje, Kinesiotaping, a także zabiegi fizykoterapeutyczne o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (m.in. laseroterapia, magnetoterapia, elektrolecznictwo).
Środki zachowawcze mogą być uzupełniane również o iniekcje sterydowe. Dopiero jeżeli w ich wyniku nie dojdzie do złagodzenia objawów to można rozważyć chirurgiczne wycięcie zmienionej tkanki.
METATARSALGIA MORTONA NIE JEST TYM SAMYM CO STOPA MORTONA
W świecie medycyny bardzo często stosuje się eponimy – czyli np. nazwy zaczerpnięte z nazwisk osób, które opisały dany zespół chorobowy. Z tego powodu zdarza się, że pojawiają się różne nieścisłości w komunikacji pacjent-lekarz lub pacjent-fizjoterapeuta. Chcemy zwrócić w tym miejscu uwagę na to, że nerwiak Mortona nie jest tym samym co stopa Mortona.
Ta druga jest pojęciem zarezerwowanym dla obustronnej, wrodzonej wady stóp – stopy greckiej. Z pewnością nieraz widziałeś u kogoś sytuację, w której najdłuższym jest drugi palec. Taka budowa anatomiczna predysponuje do znacznych przeciążeń (ból często mylony z nerwiakiem Mortona) i występowania modzeli oraz odcisków. Może być także przyczyną koślawości palucha, hipermobilności, płaskostopia i problemów z paznokciami.
Podsumowując, odpowiednia diagnoza i leczenie nerwiaka mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Kluczem do skutecznego zarządzania objawami jest wczesne rozpoznanie i szybkie podjęcie działań terapeutycznych. Edukacja na temat wyboru odpowiedniego obuwia i technik samopomocy jest nieoceniona w zapobieganiu nawrotom objawów.
Dbajmy o nasze stopy, aby mogły nas prowadzić przez życie bez bólu i dyskomfortu. Warto wiedzieć, że każda dysfunkcja w tym rejonie kończyny dolnej ma negatywne konsekwencje dla całego układu mięśniowo-szkieletowego znajdującego się powyżej – mogą pojawić się niekorzystne kompensacje i wady postawy. Zmiana wzorca chodu wywołana bólem w przodostopiu wpływa na pracę mięśni i stawów – co często kończy się pojawieniem problemów w innych okolicach ciała. Bez wątpienia stopy są naszą podporą – ich zdrowie to klucz do swobodnego i bezbolesnego poruszania się na co dzień. Nie zapominajmy więc o tym stosując się do podstawowych zasad ergonomicznego doboru obuwia.
Jeśli doświadczasz objawów nerwiaka Mortona, nie zwlekaj i skonsultuj się z fizjoterapeutą. Profesjonalna pomoc może znacząco poprawić stan Twoich stóp i przynieść ulgę w bólu. Fizjoterapeuta pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia, techniki manualne, doradzi w kwestii obuwia i przeprowadzi Cię przez proces dobrania indywidualnych wkładek ortopedycznych, abyś mógł cieszyć się pełnią życia bez ograniczeń. Zadbaj o zdrowie swoich stóp już dziś!
Źródła:
- Brotzman S. B., Wilk K. E.: Rehabilitacja ortopedyczna. Tom 2. Wydanie I. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
- Bhatia M., Thomson L.: Morton’s neuroma – Current concepts review. J Clin Orthop Trauma. 2020 May-Jun;11(3):406-409.
