Dyskopatia szyjna – przyczyny, objawy, leczenie
Na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat, dolegliwości bólowe kręgosłupa stały się prawdziwą plagą. Wiele godzin spędzonych przed ekranem komputera, niekończące się korzystanie ze smartfona oraz niedostateczna ilość ruchu i przyjmowanych płynów doprowadzają do tego, że coraz więcej osób doświadcza dysfunkcji nazywanej dyskopatią szyjną. Niestety jej objawy nasilają się wraz z wiekiem. Co więcej, eksperci przypuszczają, że jest to czwarta najczęstsza przyczyna niepełnosprawności na świecie. Pewnie myślisz, że znowu ci fizjoterapeuci będą straszyć wypadniętymi dyskami. Otóż nic bardziej mylnego. Do znudzenia będziemy powtarzać, że nie istnieje coś takiego jak wypadanie dysku. Byłoby to zbyt proste. Jakie mechanizmy zatem powodują ten ogromny ból w karku, który uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności? Po lekturze dzisiejszego tekstu będziesz unikał określenia „wypadanie dysku” – procesy które prowadzą do dyskopatii kręgosłupa szyjnego są o wiele bardziej skomplikowane. Przyjrzyjmy się im dokładniej.
W JAKI SPOSÓB POWSTAJE DYSKOPATIA SZYJNA?
Odpowiadając na pytanie, co to jest dyskopatia szyjna, można śmiało stwierdzić, że stanowi ona określenie dla złożonych zmian zwyrodnieniowych obejmujących krążek międzykręgowy, potocznie nazywany dyskiem. Jest to chrzęstny element wchodzący w skład kręgosłupa oraz łączący sąsiednie trzony kręgów. Zbudowany jest z jądra miażdżystego o galaretowatej konsystencji, które jest otoczone tzw. pierścieniem włóknistym. W wyniku degeneracji krążka, pierścienie te tracą swoją wytrzymałość co prowadzi do ich mikropęknięć, a w konsekwencji – do przepukliny krążka i wypuklenia galaretowatej składowej poza jego obwód.
Dyskopatia kręgosłupa szyjnego jest związana z takimi procesami jak: odwodnienie tkanki budującej „dysk”, utrata jego wysokości, gromadzenie szkodliwych produktów przemiany materii w komórkach krążka, podwyższenie poziomu cytokin zapalnych, kostnienie i ścieńczenie tkanki, mikrozłamania w okolicznych kościach, oraz zmniejszenie zaopatrzenia w składniki odżywcze.
Eksperci w tej dziedzinie przyjmują mechanizmy starzenia się organizmu za główną przyczynę pojawienia się zaburzeń w obrębie krążka międzykręgowego. Nie bez znaczenia pozostają także uwarunkowania genetyczne, historia urazowa, wady wrodzone, styl życia oraz powtarzające się mikrourazy i przeciążenia kręgosłupa.
DYSKOPATIA SZYJNA – OBJAWY
Większość objawów dyskopatii szyjnej jest wywołana przez charakterystyczne zmiany w strukturze krążka międzykręgowego już na poziomie molekularnym. Co więcej są to nieswoiste symptomy, których możemy spodziewać się przy wielu innych chorobach kręgosłupa. Pacjenci zgłaszają najczęściej ból lub drętwienie w okolicy tylnej powierzchni szyi i karku, który może promieniować do okolic głowy lub kończyn górnych. Jest on odpowiedzą na podrażnienie i ucisk innych struktur układu nerwowego. W zaawansowanych przypadkach mogą się pojawić ograniczenia zakresu ruchu w stawach szyi lub upośledzenie czynności mięśni zlokalizowanych w kończynie górnej. Nierzadko, dyskopatii szyjnej towarzyszą zawroty głowy powiązane z zaburzeniami równowagi. Wynikają one ze zwiększonej liczby ciałek Ruffiniego (receptory rejestrujące ruch i jego kierunek) w obrębie struktury omawianych tkanek.
Diagnostyka dyskopatii szyjnej jest oparta na precyzyjnej interpretacji symptomów zgłaszanych przez pacjenta. Zwykle jest ona uzupełniona poprzez wykonanie odpowiednich badań obrazowych, np. rezonansu magnetycznego. Należy jednak pamiętać, że opis takiego badania diagnostycznego służy tylko jako pewien rodzaj pomocy i wsparcia w określeniu rozległości uszkodzenia tkanek. Nie zawsze to co widać na zdjęciu pokrywa się z objawami dyskopatii szyjnej i oceną funkcjonalną pacjenta.
LECZENIE DYSKOPATII SZYJNEJ
Leczenie dyskopatii szyjnej powinno w pierwszej kolejności mieć charakter zachowawczy. W tym celu wykorzystuje się narzędzia, takie jak środki farmakologiczne oraz fizjoterapia obejmująca terapię manualną, zabiegi fizykoterapeutyczne, masaże, reedukację postawy oraz ćwiczenia ukierunkowane na konkretny cel. Dąży się do zmniejszenia nasilenia objawów bólowych oraz ograniczenia symptomów wskazujących na podrażnienie nerwów rdzeniowych.
Interwencja chirurgiczna jest rozważana w przypadku, gdy leczenie zachowawcze zawiodło, objawy progresują w szybkim tempie lub pojawia się niedowład konkretnych grup mięśniowych. Inwazyjne postępowanie terapeutyczne w przypadku dyskopatii kręgosłupa szyjnego ma na celu odbarczenie drażnionych struktur układu nerwowego oraz stabilizację tej części układu ruchu.
Podczas leczenia dyskopatii szyjnej niezwykle istotnym jest zachowanie regularności w terapii oraz współpraca pacjenta z zespołem terapeutycznym, czyli lekarzem lub fizjoterapeutą. Jest to na tyle powszechna dysfunkcja, że większość rehabilitantów bez jakichkolwiek problemów jest w stanie skutecznie wyeliminować jej objawy (z zależności od stanu zaawansowania dysfunkcji). Na zakończenie chcielibyśmy także zachęcić Cię Drogi Czytelniku do praktykowania „świadomości” swojego ciała. Warto zwracać uwagę na to, jak w danym momencie zachowuje się sylwetka i na bieżąco korygować jej nieprawidłowe ustawienie. Postawa ciała ma ogromne znaczenie dla równomiernego obciążania stawów – również kręgosłupa. Dlatego warto zawalczyć o właściwe ułożenie szyi i głowy podczas korzystania z komputera lub telefonu. Jeżeli podejrzewamy, że możemy być w grupie ryzyka dyskopatii szyjnej to szczególnie powinniśmy zwracać swoją uwagę na ilość płynów, którą przyjmujemy każdego dnia. Odwodnienie organizmu jest to jeden z pierwszych kroków to tego, aby doprowadzić do zmian zwyrodnieniowych w zakresie krążków międzykręgowych.
Pamiętajmy zatem, że w drodze do zdrowia i pełnej sprawności każdy krok, nawet ten najmniejszy, prowadzi nas ku lepszej sprawności i funkcjonowania bez bólu – życie z dyskopatią szyjną może być pełne radości i aktywności, gdy tylko postawi się na regularność, cierpliwość i współpracę z profesjonalistami medycznymi.
Źródła:
- Fizjoterapia w ortopedii. Red. Białoszewski, Dariusz . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022,
- Liu T.H., Liu Y.Q., Peng B.G.: Cervical intervertebral disc degeneration and dizziness. World J Clin Cases. 2021 Mar 26;9(9):2146-2152.
- Rider S.M., Mizuno S., Kang J.D.: Molecular Mechanisms of Intervertebral Disc Degeneration. Spine Surg Relat Res. 2018 Apr 7;3(1):1-11.
- Swanson B.T., Creighton D.: Cervical disc degeneration: important considerations for the manual therapist. J Man Manip Ther. 2022 Jun;30(3):139-153.
